مدرسه‌ای به‌نام محفل

سال‌ها طول کشید تا صداوسیمایی‌ها متوجه شوند که نیاز جامعه هدف‌شان چیست و باید برای جلب نظر این جامعه هدف هزینه کرد. اغلب برنامه‌های قبل‌از افطار سیما، یا به‌طور مستقیم به مشکلات افراد کم‌بضاعت و کم‌توان در قالب شرح روایت‌هایی که اشک مخاطب را جاری می‌کرد، می‌پرداخت یا برنامه‌هایی که بیشتر شبیه یک سخنرانی بود تا برنامه‌ای ترکیبی؛ درحالی‌که تلویزیون با مخاطبی دارای جنبه‌های گوناگون روحی و بینشی روبه‌روست و همه این جنبه‌ها نیاز به توجه دارند.

اما در چند سال اخیر، به‌لطف خوش‌فکری و نیازسنجی برخی اهالی رسانه که اتفاقا بیشتر دهه هفتادی و دهه هشتادی هستند، روندی جدید در برنامه‌سازی سیما آغار شد که حسینیه معلی و محفل نمونه‌ای از آن‌هاست. برنامه‌هایی که در شمار پربیننده‌ترین‌های تلویزیون قرار گرفتند و توانستند ذائقه مخاطب را بشناسند و در بستر همین ذائقه، تجربه‌های معنوی و محتوایی جدیدی را به کام مخاطب بریزند.

محفل که از شبکه سوم سیما قبل اذان مغرب پخش می‌شود، فضایی کاملا خانوادگی دارد و در بیشتر قسمت‌های خود، با روکردن ماجراهایی جدید و جذاب که درواقع الگوهایی برجسته و جالب از عمل‌کردن به قرآن است، مخاطب خود را غافل‌گیر می‌کند. نکته قابل‌تامل این برنامه آن‌جاست که بعضی میهمانان شرکت‌کننده در فصل سوم محفل، حاصل اثرهای مثبتی هستند که این برنامه در فصل‌های گذشته، روی تماشاگران خود گذاشته است. قاری‌های خردسالی که همین سال گذشته با دیدن این برنامه، مشتاق شدند در مسیر قرائت قرآن قرار بگیرند و یا مادر و دختر حافظ قرآنی که بعداز دیدن فصل اول محفل، با هم شروع به حفظ قرآن کردند و امسال مهمان این جمع قرآنی شدند یا خواننده کردی که با دیدن محفل هم قاری قرآن شد و هم از بیماری سرطان نجات پیدا کرد.

اثرگذاری محفل تا آن‌جا بوده که در بازخوردهای این برنامه آمده، تعداد قابل‌توجهی از جوانان و نوجوانانی که از نماز غافل شده بودند، بار دیگر به نماز پناه برده‌اند. همچنین ساکنان قاره‌هایی کیلومترها دورتر، بااین‌که زمان افطارشان گاهی تا ساعت‌ها با ایران متفاوت است، این برنامه را ذخیره می‌کنند تا هنگام افطار ببینند. تقاطع اشک و لبخند از مهم‌ترین دلایل پربیننده‌شدن محفل در این سال‌هاست. اشک‌ها و لبخندهایی که با خود درس‌هایی ارزشمند به ارمغان آورده‌اند و مخاطب را به فکر فرو می‌برند. از سویی‌دیگر، حضور قومیت‌ها مختلف و مذهب‌های گوناگون در این برنامه پررونق‌تر از قبل همه مردم را زیر چتر وحدت جمع کرد. محفل نشان داد که می‌توان در حد خود، دستگاه تبلیغاتی دشمن که مثل مسلسل، پیوسته پیام‌های تفرقه و قومیت‌گرایی را سمت ملت ایران گسیل می‌کند، زمین‌گیر کرد.

محفل نمونه‌ای از اثرگذاری رسانه بر جامعه ملی و بین‌المللی است. همان اثرگذاری که امام خمینی^(ره) درباره‌اش فرمودند «رادیو و تلویزیون یک دستگاهی است که هم در طرف تبلیغات فاسد اهمیت زیادی دارد و هم در طرف تبلیغات صحیح. این با آن‌طوری که از اول شاید آن‌هایی که درست کردند این‌ها را، نظر آموزشی داشتند به این‌ها. این دستگاه‌ها، تمام مطبوعات این‌طور است؛ منتها اهمیت تلویزیون بیشتر از همه است، اهمیت رادیو تلویزیون بیشتر از همه است. این دستگاه‌ها دستگاه‌های تربیتی است؛ باید تمام اقشار ملت با این دستگاه‌ها تربیت بشوند،‌ یک دانشگاه عمومی است. دانشگاه‌ها، دانشگاه‌های موضعی است، این یک دانشگاه عمومی است؛ یعنی دانشگاهی است که در تمام سطح کشور گسترده است. این باید عمل دانشگاه را، از آن به‌اندازه‌ای که می‌شود استفاده کرد. باید این دستگاه، دستگاهی باشد که بعداز چند سال تمام قشر ملت را روشن کند، تمام [تماشاگرانش] را مبارز بار بیاورد، تمام [تماشاگرانش] را متفکر بار بیاورد، تمام این‌ها را مستقل بار بیاورد، آزادمنش بار بیاورد، از غرب‌زدگی بیرون کند، استقلال به مردم بدهد.^۱»

امید است روزبه‌روز بیشتر شاهد اثرگذاری مثبت رسانه‌های انقلابی در سطح ملی و بین‌المللی باشیم.

پی‌نوشت:

۱.صحیفه‌نور، جلد۵، صفحه۲۰۲

نویسنده: نفیسه نجفی