۰۲۱-۷۷۹۸۲۸۰۸
info@jannatefakkeh.com

الگوی گذشته برای قهرمان آینده

الگوی گذشته برای قهرمان آینده

الگوی گذشته برای قهرمان آینده

جزئیات

لزوم اشاعه فرهنگ ایثار و شهادت بین دانش‌آموزان

26 شهریور 1403
اشاره: شهادت اوج تعالی انسان است. شهادت بیش از آنکه یک قدم و یک گام تلقی شود، یک جنبش است؛ جنبشی که با خود بارقههای روشن ایستادگی و مقاومت را به ارمغان میآورد. مسلم است که روحیه شهادتطلبی و ایثار جز در عرصه دین و باور ظهور نخواهد کرد. شهادتطلبی و ایثار نوعی احساس انسانی هستند که از عمق و ریشه وجودی آدمی نشئت گرفته و رشد میکنند. ازاینرو لزوم توجه به اشاعه روحیه شهادتطلبی در نظام آموزشی کشور، خصوصا دانشآموزان و نسل جدید بسیار حائز اهمیت است. شناخت فرهنگ ایثار و شهادت، حفظ، آموزش و انتقال آن به نسلهای آتی، ضامن بقا، عزت، توسعه و پیشرفت ملی خواهد بود.

شناخت کارکردهای فرهنگ ایثار و شهادت
معرفی کارکردهای فرهنگ ایثار و شهادت به نسل امروز، اهمیت و ارزش این فرهنگ را تبیین میکند و بیانگر لزوم حفظ و گسترش آن در تمام زمانها خواهد بود. فداکردن جان برای حفظ ارزشها، عزتبخشیدن به افراد جامعه، همبستگی اجتماعی، ایجاد روحیه ظلمستیزی و عدالتطلبی در جامعه، حفظ استقلال تمامیت ارضی کشور در مقابل بیگانگان، ایجاد شور، نشاط و تحرک در بین افراد جامعه همگی از کارکردهای فرهنگ ایثار و شهادت در جامعه میباشد که باید طی برنامههای متفاوت برای نوجوانان وجوانان تبیین شود.
«آموزشوپرورش» بهعنوان اولین نهادی که فرزندان این کشور با آن در ارتباط هستند، رکن اصلی این شناخت مهم محسوب شده و دانشآموزان یکی از بزرگترین سرمایههای کشور میباشند. آنها استعدادها و امتیازاتی دارند که نقطه امید و نیروی محرکه میهنمان هستند. بنابراین اگر دانشآموزان بهعنوان آیندهسازان این مرزوبوم فرهنگ ایثار و شهادت را بهخوبی درک کنند، تحول معنوی و حقیقی به وجود میآید.
***
نقش نظام تعلیم وتربیت در اشاعه فرهنگ ایثار
نهادینه کردن ارزشها در جامعه، نیاز به برنامهریزی و سازماندهی دارد و مسئولیت این مهم بر عهده همه نهادهای فرهنگی جامعه، مخصوصا وزارت آموزشوپرورش است. نظام تعلیم و تربیت بهعنوان عظیمترین نهاد فرهنگی، آموزشی و تربیتی کشور رسالت پرورش بالندگی نسل آینده را بر دوش دارد و اینجاست که اگر این مشعلداران عرصه آموزش مفاهیمی چون «ایثار و شهادت» را به نوآموزان بهطور صحیح و زیبا انتقال دهند، حیات کشور عزیزمان را تضمین کردهاند. حال باید دید آموزشوپرورش و نظام تعلیم و تربیت از چه طریقی میتواند عناصری چون ایثار و شهادت را سرلوحه رسالت تربیتی خود قرار داده و آنها را به نسلهای جدید انتقال دهد.
تحولات اخیر در نظام آموزشوپرورش کشور، حکایت از تلاشی جدی برای تنظیم اهداف آموزشی مبتنیبر آموزههای اسلام دارد؛ لیکن برخی از مفاهیم مثل عدالتجویی، حقگروی، حقیقتجویی و از خودگذشتگی که از مولفههای اصلی مفهوم شهادت و ایثار هستند، نادیده گرفته شدهاند و بهطور صحیح به آنها پرداخته نشده است.
***
راهکارهای موثر در گسترش فرهنگ ایثار و شهادت بین دانش‌‌آموزان
وزارت آموزشوپرورش میتواند نقش بسیار مهمی را در ترویج فرهنگ ایثار، گذشت و مقاومت به دانشآموزان و آیندهسازان کشور ایفا کند. در این راستا اقدامات عملیاتی زیر میتواند موثر باشد:
۱-ایجاد محیط مدرسهای حمایتی و مشارکتی تقویت روحیه همکاری و همیاری بین دانشآموزان و معلمان، تشویق دانشآموزان به رفتارهای اجتماعی مثبت ازطریق سازوکارهای پاداشدهی.
۲-گفتوگوهای گروهی و کارگاههای روانشناسی برگزاری جلسات گفتوگوی آزاد در مورد مسائل اخلاقی و ارزشی، برگزاری کارگاههای روانشناسی برای تقویت مهارتهای ارتباطی، احترام به همنوع، تقویت عزت نفس، راهاندازی مراکز مشاوره در مدارس با هدف تقویت مهارتهای اجتماعی و اخلاقی، ارائه جلسات مشاوره گروهی و فردی برای دانش‌‌‌‌‌‌آموزان.
۳-نمونههای الگو و قهرمانان ایجاد سازوکارهای تشویقی برای دانشآموزان و معلمانی که رفتارهای ایثارگرانه دارند، تقدیر و تشویق والدینی که رفتارهای ایثارگرانه را در خانوادههایشان ترویج میدهند.
۴-برگزاری مسابقات و جشنوارهها مسابقات انشانویسی، نقاشی و فیلم‌‌سازی با موضوعاتی که بهطور غیرمستقیم به ایثار و شهادت و همه جنبه‌‌‌‌‌های زندگی شهدا مرتبط شود، برگزاری جشنوارههای فرهنگی و هنری با محوریت مقاومت و ایستادگی برابر مشکلات.
۵-تشویق به مطالعه و کار گروهی معرفی و توزیع کتابهایی که به موضوعات ایثار میپردازند، برگزاری نشستهای کتاب‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌خوانی و نقد و بررسی کتابها، اضافهکردن مطالب مربوط به گذشت و مقاومت به کتب درسی، طراحی و اجرای پروژههای گروهی که بر همکاری و همیاری و تحمل نظرات دیگران تاکید دارند.
۶-آموزش معلمان و کارکنان آموزشی برگزاری دورههای آموزشی و کارگاههای تخصصی برای معلمان در زمینه آموزش مفاهیم ایثار و گذشت، ارائه راهکارهای عملی به معلمان برای ترویج این ارزشها در کلاس درس، آموزش ارتباط موثر معلمان با دانشآموزان و والدین آنها، همکاری مستقیم اولیای مدارس با والدین برای برنامهریزی و اجرای فعالیتهای آموزشی و فرهنگی مرتبط.
۷-تولید و توزیع منابع آموزشی و فرهنگی تولید کتابها، فیلمها، مستندها و پویانماییهای زیبا و اثرگذار با موضوعات ایثار و گذشت، توزیع این منابع در مدارس و کتابخانههای مدارس، نمایش فیلمها و مستندهای آموزشی و الهامبخش با موضوعات ایثار و مقاومت و ابعاد گوناگون زندگی شهدا، برگزاری جلسات بحث و تبادل نظر پس از تماشای فیلمها، تهیه و توزیع کتابها و بروشورها و مطالب آموزشی مرتبط با ایثار و گذشت برای والدین، ایجاد منابع آموزشی برخط و کتابخانههای دیجیتال با محتوای مرتبط برای خانوادهها.
۸-استفاده از رسانههای آموزشی تولید و پخش برنامههای آموزشی در رادیو و تلویزیون با موضوع ایثار و گذشت و استفاده از دانشآموزان در اجرای این برنامهها، استفاده از شبکههای اجتماعی و اینترنت برای انتشار محتواهای آموزشی و فرهنگی، استفاده از دانشآموزان برای ساخت محتواهای مرتبط با فرهنگ شهادت برای انتشار در فضای مجازی.
۹-برگزاری جلسات آموزشی و کارگاهها سازماندهی جلسات آموزشی برای والدین با هدف افزایش آگاهی آنان در زمینه اهمیت ایثار و گذشت، دعوت از متخصصان و کارشناسان برای برگزاری کارگاههای آموزشی ویژه اولیا و مربیان.
۱۰-نظارت و ارزیابی ایجاد سیستمهای نظارتی برای ارزیابی و پیگیری اثرگذاری برنامهها و فعالیتهای ترویجی، دریافت بازخورد از والدین و معلمان برای بهبود برنامهها و فعالیتها.
۱۱-سازماندهی اردوها و بازدیدهای آموزشی برگزاری اردوهای جهادی و بازدید از مناطق محروم و نیازمند، برنامهریزی بازدید از مراکز خیریه و بیمارستانها برای تقویت حس همدلی برای والدین و دانشآموزان.
باید به این مسئله توجه کنیم که مشکلات ایجادشده در زمینه کاهش و تضعیف فرهنگ ایثار و شهادت در مراکز آموزشی و بین نوجوانان و دانشآموزان براساس همکاری کلی و ملی مرتفع میشود؛ زیرا دگرگونی در ساختارهای فرهنگی و اجتماعی کنونی نتیجه عملکرد و رفتارهای غیرمنطقی بعضی مدیران، شناخت پایین بعضی از مسئولان از مولفههای ایثار و شهادت، عدم تکریم منطقی از ایثارگران در جامعه، عدم هماهنگی بین نهادهای متولی آموزشی و عدم وجود برنامه جامع و برگرفته از ساختارهای کلی فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی موجود در گسترش فرهنگ ایثارگری در جامعه است.
نظام آموزشوپرورش کشور بهعنوان متولی امر تعلیم و تربیت، میتواند نقش سازندهای را در ترویج و گسترش فرهنگ شهادتطلبی و ایثار ایفا کند؛ زیرا بهترین مقطع برای نهادینهسازی این فرهنگ اصیل، دورهای است که نوجوان به دنبال شکلدادن به هویت خود است. همان زمانی که شخصیت وی درحال شکلگیری است. شهادتطلبی و ایثار، فرهنگی است که اگر جا بیفتد، انقلابی فکری به پا میکند. باید بتوانیم با راهکارهای اصولی و علمی، فرهنگ غنی شهادتطلبی و ایثار را به فرهنگی جذاب و سازنده مبدل کنیم که فراگیران در هر مقطعی، به آن همچون امری حیاتی و مورد نیاز بنگرند.

نویسنده: زهرا عابدی

مقاله ها مرتبط