قاصدی برای نور

از قدیم‌الایام تاکنون، فکر بشر درگیر دستیابی به فضا و استفاده از ظرفیت‌های آن بوده است. با توجه به پیشرفت علم و تقسیم‌بندی‌هایی که به عنوان مدارهای  فضایی در فواصل گوناگون از سطح زمین انجام شده، هر کشوری که بتواند در ارتفاع بیش‌تری ورود پیدا کند، در واقع از قدرت بیش‌تری برای رسیدن به اهداف خود برخوردار می‌شود. این مدارها از فاصله صد تا دویست کیلومتری زمین شروع می‌شود و تا نزدیک به ۳۶۰۰۰ کیلومتری ادامه پیدا می‌کند. دروازه ورود به دنیای بالای سر و دستیابی به فضا، ماهواره‌ها هستند که از پرتاب موفق اولین آن در جهان حدود ۶۳ سال می‌گذرد. بعد از آن نیز بیش از شش هزار ماهواره با وزن‌های مختلف از چند کیلوگرم تا بیش از هزار کیلوگرم به فضا پرتاب شدند که تعدادی در مدار قرار گرفتند و برخی نیز راه به جایی نبردند و نابود شدند. آن‌چه اهمیت دارد این است که داشتن یک یا چند ماهواره در فضا به وسیله هر کشوری می‌تواند او را در زمینه‌هایی چون سنجش از دور، مکان‌یابی و موقعیت‌یابی، محیط ‌زیست، جاسوسی، هواشناسی، مخابراتی و تلویزیونی به قدرت و برتری برساند.
 تلاش‌های جمهوری اسلامی ایران برای نشان ‌دادن توانمندی خود در دستیابی به تکنولوژی‌های مربوط به ساخت و پرتاب ماهواره‌ها بیش از یک دهه است که شتاب چشمگیری به خود گرفته. نمونه بارز آن را می‌توان پرتاب اولین ماهواره با نام «امید» در سال ۱۳۸۷ دانست که چشم جهانیان را به خود خیره ساخت. رهبر معظم انقلاب مدظله‌العالی ضمن تشکر از دانشمندان زحمت‌کش و خستگی‌ناپذیر کشور، این موفقیت را نشانه دیگری بر درستی امیدهای صادقی که انقلاب شکوهمند ملت ایران در دل‌ها پدید آورده دانستند. اما این آغاز یک تحول عظیم در صنعت تولید ماهواره و صد البته موشک‌های ماهواره‌بر بود.
برای دانستن ضرورت انجام چنین اقدامات مهمی در حوزه هوا و فضا، بد نیست اشاره کنیم كه کشورهایی نظیر آمریکا با داشتن چنین قدرتی، سلطه خود را بر دیگر کشورها بیش‌تر کرده‌اند. به عنوان مثال می‌توان از سیستم موقعیت‌یاب جهانی یا جی‌پی‌اس‌ نام برد که از طریق قرار دادن حدود ۳۳ ماهواره در فضا توسط آمریکا ایجاد شده و کنترل می‌شود. در یک مورد آن، آمریکا در نبرد موسوم به جنگ خلیج ‌فارس با عراق، با تغییر و دستکاری در این سیستم توانست تجهیزات نیروهای عراقی را مختل کند كه تاثیر مهمی در موفقیت‌‌شان داشت. البته کشورهایی چون چین، روسیه، هند، ژاپن و کشورهای عضو اتحادیه اروپا هم سیستم موقعیت‌یاب مختص به خود دارند و می‌توانند در شرایط خاص، بحران‌ها را مدیریت کنند. آن‌ها با بومی ‌کردن این مسئله مهم، در حقیقت توان مدیریت و مهار بحران‌ها را بسیار افزایش داده‌اند.
متخصصان و دانشمندان کشور ما هم در چند سال اخیر از هیچ تلاشی برای افزایش تعداد ماهواره‌های متعلق به جمهوری اسلامی ایران در فضا با کاربردهای مختلف فروگذار نکرده‌اند. دستاورد و اتفاق بسیار مهمی که در سوم اردیبهشت‌ امسال به وقوع پیوست، پرتاب موفق ماهواره نظامی «نور» توسط ماهواره‌بر قاصد از طرف سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و قرار گرفتن آن در مدار بود. بنا به اظهارات مسئولان، این ماهواره در کلاس ماهواره‌های لِئو با ماموریت شناسایی است و در ارتفاع ۴۳۰ کیلومتری قرار دارد و روزانه ۱۶ بار به دور کره زمین می‌چرخد. غیر از این، ایستگاه‌های زمینی و مرکز کنترل ماهواره هم با دانش بومی ساخته و تجهیز شده که اهمیت زیادی دارد. هم‌چنین پرتاب این ماهواره، زمینه‌ساز پیشرفت این تکنولو‌ژی به سمت رسیدن به مدارهایی چون مِئو و ژِئو در فضا با فاصله‌های بسیار دورتر از سطح زمین است که توانمندی‌های بیش‌تری را برای کشورمان به ارمغان خواهد آورد. این اقدام موفقیت‌آمیز نوید پرتاب ماهواره‌های بیش‌تری را در حوزه‌های کشاورزی، هواشناسی و مخابراتی در آینده می‌دهد.
 
قدر مسلم، شنیدن خبر چنین اتفاق مهمی در حوزه هوا و فضا بازتاب‌های متفاوتی را در دنیا به همراه داشت. دشمنان ما با استفاده از ابزارهای رسانه‌ای و ترفندهای عملیات ‌روانی خود ابتدا سعی در تکذیب آن داشتند. در مرحله بعدی سعی کردند از اهمیت آن بکاهند و هنگامی که دیدند کاری از دست‌شان ساخته نیست به تهدید و تحقیر روی آوردند که البته نشان از عجز و درماندگی آنان دارد. فردی مثل وزیر امورخارجه آمریکا در توییترش این اقدام را به شدت نگران‌‌کننده خواند. در اظهارات بعدی، او و همتایان اروپایی‌اش سعی کردند ایران را ناقض قطع‌نامه ۲۲۳۱ سازمان ملل بدانند و صنعت موشکی کشورمان را تهدیدکننده امنیت جهانی تلقی کنند. حتی رئیس عملیات فضایی آمریکا برای کوچک جلوه دادن این موضوع بسیار مهم، ماهواره نور را یک وِب‌کَم لرزان در فضا معرفی کرد که قادر نیست اطلاعات قابل ‌استفاده‌ای را ارایه كند. شخص ترامپ و هم‌پیمانان صهیونیستی او هم طبق معمول، شیوه کم‌اهمیت جلوه دادن این موضوع و نیز خطرناک‌ دانستن توان موشکی جمهوری اسلامی ایران را در پیش گرفتند تا دشمنی خود را بیش از پیش نشان دهند.
آن‌چه مسلم است دلیل نگرانی و عصبانیت دشمنان ما، ترس از قدرت گرفتن روزافزون ایران در فضاست که منجر به افزایش توانمندی و قدرت بازدارندگی نیز خواهد شد. اگر جمهوری اسلامی ایران موفق به ایجاد یک سیستم موقعیت‌یاب بومی و مختص به خود شود، قطعا توان هدایت و کنترل از فضا را به صورت اختصاصی به دست خواهد آورد و این یعنی قطع وابستگی به سیستم‌هایی که کنترل آن‌ها در دست سلطه‌گرانی چون آمریکاست.
مطلب مهم دیگر، از بین رفتن اثرات منفی پرتاب‌های ناموفق ماهواره‌های قبلی است که به دانشمندان و متخصصان ما این نوید را می‌دهد که با خطای کم‌تر و داشتن روحیه و امید مضاعف به موفقیت، کار خود را دنبال کنند. هم‌چنین حرکت به سمت پرتاب ماهواره‌های بیش‌تر با کاربردهای متفاوت می‌تواند ما را از وابستگی به کشورهای صاحب این تکنولوژی نجات دهد و تضمین‌‌کننده امنیت در همه ابعادش باشد.
در انتهای بحث جا دارد به خاطر چنین اقدامات تحول‌آفرین و مهم به خود ببالیم و نسبت به آینده‌ بسیار خوش‌بین و امیدوار باشیم. قطعا حرکت‌های این‌چنینی از منظر اقتصادی نیز در به راه انداختن خُرده صنایع لازم داخلی و دستیابی به فناوری‌های نوین با نیروی انسانی بومی که به توان داخلی تکیه می‌کنند، نقش بسزایی دارند. امید آن‌ که جامعه و نظام اسلامی با تکیه بر تولید علم و پیشرفت‌های حاصل از آن به مرتبه‌ای از قدرتمندی برسد که هیچ زورگو و مستکبری در عالم توان ایستادن و رویارویی با آن را نداشته باشد.

نویسنده: مصطفی زمانی‌فر