شهریور ۱۳۹۵مصادف است با مناسک حج و ماه ذی‌الحجه‌الحرام، اما در همین روزها و در تاریخ ۱۳۶۶/۶/۱۸ برابر با ششم ذی‌الحجه سال ۱۴۰۷ آل‌سعود در این ماه حرام به کشتار مظلومانۀ زایران بیت‌الله‌الحرام دست زد و برگی از تاریخ خود را به رنگ سرخ آغشته کرد. آل‌سعود به این ددممشی خود ادامه داد تا باز حادثه دردناکی در حج ۱۳۹۴ رقم زد. بر آن شدیم به همین مناسبت، ضمن درود بر روان پاک آن یاران سفر کردۀ سرزمین‌مان که در محبط وحی در آغوش الهی مأوا گرفتند از رهنمودهای امام(ره) در مورد این سفر معنوی فیض ببریم.
وحدت، فلسفۀ حج خانه خدا
حج سفری معنوی و روحانی است که از خودِ خویشتن آغاز می‌شود و اگر درست در مسیر سلوک، طی طریق کنیم باید سرانجام به «خانۀ دوست» برسیم. برای اشخاص مستطیع واجب است حج بروند تا این فریضه والا را که دولت‌ها با ایجاد عذرها، بهانه‌تراشی‌ها و ایجاد موانع خواستار ترک آنند، ترک نشود. از مهم‌ترین فلسفۀ حج، ایجاد تفاهم و تحکیم برادری بین مسلمانان است. به همین منظور روحانیان لازم است مسائل اساسی سیاسی و اجتماعی را با دیگر مسلمانان در میان گذارند تا این وفاق برقرار شود. ای مسلمانان و پیروان مکتب توحید! رمز تمام گرفتاری‌های سرزمین‌های اسلامی، «اختلاف کلمه» و عدم هماهنگی است و رمز پیروزی، «وحدت کلمه» و ایجاد هماهنگی است. این حقیقت باید به همگان گوشزد شود که: «دشمنان اسلام با تمام قوا سعی در ایجاد تفرقه و اختلاف میان جوامع اسلامی دارند و به هر نام و هر وسیله که شده می‌کوشند تا با درگیری میان مسلمانان زمینه را برای تسلط کامل و مجدد خود بر همه کشورهای اسلامی و چپاول و غارتگری خود مساعد سازند و به همین جهت، لازم است از هرگونه عمل تفرقه‌انگیز خودداری کنند که این یک وظیفه شرعی و الهی است.»
حج، مناسک عبادی و سیاسی
دین مبین اسلام دینی است که در آن به عبادت و سیاست توأمان توجه شده است. حج «کنگره بزرگ اسلامی» است که در زمانی مبارک و در مکانی مقدس به فرمان الهی برپا می‌شود، پس بر همگان است که به ظاهر بسنده نکنند و از محتوای اجتماعی و سیاسی آن نیز سود جویند. توجه به بعد سیاسی مناسک حج آن‌قدر مهم است تا بدین وسیله، مسائل کشورهای اسلامی از جمله: لبنان، فلسطین، افغانستان و کشورهای آفریقایی بررسی و راه‌کارهایی کاربردی برای حل گرفتاری‌های آن‌ها پیشنهاد و عملی شود، اما متاسفانه به سبب دسایس برخی افراد سودجو این مهم در بین مسلمانان به فراموشی سپرده شده است و وظیفه ماست که به احیای آن بپردازیم.
در سفر معنوی حج باید به ساده
زیستی نیز توجه شود. از یک سو مسئولان امر تلاش کنند تا حد توان، نیازهای زوار را فراهم سازند و از دیگر سو، حجاج بکوشند با شرایط موجود، خود را وفق دهند و انتظار رفاه بیش از حد را نداشته باشند و بدانند که ماموران ذی‌ربط آن‌چه در توان داشته، فراهم کرده‌اند و اگر کاستی‌ای موجود است فراهم کردن آن از توان‌شان خارج بوده است. وانگهی یکی از مسائل مهمی که در این سفر روحانی باید مورد توجه همگان قرار گیرد این است که با زندگانی دیگر مردمان نیز آشنا شده و مسائل آن‌ها از جمله فقر را از نزدیک لمس کنند تا شکر خالق را برای نعمات خویش به جای آورند.
مناسک حج پس از پیروزی انقلاب اسلامی
پس از پیروزی انقلاب اسلامی، کاروان‌های حج مسئولیت سترگی دارند. پیش از انقلاب چون حکومت طاغوتی بود، اگر خطایی در کاروان‌ها سر می‌زد، نه تنها به اسلام خدشه‌ای وارد نمی‌کرد، بلکه تحکیم آن را نیز به دنبال داشت، اما حالا با برقراری دولت اسلامی باید کوشش وافی شود تا کاروان‌ها به‌راستی نمایندگان این حکومت باشند، نه این که این‌گونه به اذهان متبادر شود که تنها بر طبل ادعا می‌کوبند! بنابراین باید تمام آثار شرک و طاغوت از مقدمات این سفر بزرگ روحانی حذف شود. برای دست‌یابی به این مهم بایست با مشورت مقام‌های صالح، گروهی از افراد متعهد و مومن برای تمامی امور حج انتخاب شوند.
در بعد مذهبی مناسک حج، نظم بسیار مشهود است. باید همین آرامش و ترتیب در بعد سیاسی آن نیز آشکار باشد. زیرا اگر اتحاد در این عمل رخت بربندد موجب وهن جمهوری اسلامی خواهد شد. پس اگر می‌خواهیم بعد سیاسی مناسک حج‌مان نیز برای ما عبادت به شمار آید، به وحدت بایست توجه وافی و کافی شود تا ناخواسته آب در آسیاب دشمنان خویش نریزیم.
بر ماست تا در این کنگره بزرگ، ملت‌ها را با اسلام ناشناخته آشنا کنیم. زیرا این دین مبین «به واسطه انحراف‌های حکومت‌های جور در کشورهای اسلامی و آخوندهای فرومایه درباری و کج‌فهمی‌های بعضی از معممین و مقدس‌نماها در تمام کشورهای اسلامی در پرده ابهام باقی مانده است.
حج خونین ۱۳۶۶
احترام کعبه تنها بین مسلمانان نیست بلکه تمام دین‌مداران به آن معتقد هستند زیرا از ابتدای آفرینش هستی بوده است و تمام پیامبران در آن خدمتگزار بوده‌اند. در شهریور ۱۳۶۶ فاجعه خونین مکه روی داد. در این حادثۀ اسفبار، زایران ایرانی توسط ماموران آل‌سعود مورد هجوم قرار گرفته و کشته شدند. «برائت از مشرکین از وظایف سیاسی حج است و بدون آن، حج ما حج نیست. آل‌سعود بدانند اگر غیر از این عمل کنند، در مقابل تمام مسلمین دنیا ایستاده‌اند و اگر صحیح و درست عمل کنند به نفع خودشان است.»
و اما سخن آخر
سخن آخر این که: اگر به بعد سیاسی و اجتماعی حج توجه نشود، این مناسک اسلامی به فرمی بی‌محتوا و مبتذل تغییر ماهیت خواهد داد. این بعد حج است که بیداری مسلمانان و حتی آزاداندیشان غیرمسلمان را به ارمغان می‌آورد.
منبع: صحیفه امام، مجموعه آثار امام خمینی(ره)(بیانات، پیام‌ها، مصاحبه‌ها، احکام، اجازات شرعی و نامه‌ها). موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره). تهران: ۱۳۷۸.
نویسنده: سعیده مرادخانی
