۰۲۱-۷۷۹۸۲۸۰۸
info@jannatefakkeh.com

رویش مبارکی که رویان را تاسیس کرد

رویش مبارکی که رویان را تاسیس کرد

رویش مبارکی که رویان را تاسیس کرد

جزئیات

یادی از دانشمند جهادگر دکتر سعید کاظمی‌آشتیانی/ به مناسبت ۳۰ اردیبهشت روز ملی جمعیت

30 اردیبهشت 1399
چند سالی می‌شود که رهبری با ارجاع دادن مردم ایران به هشدارهای کارشناسان جمعیت‌شناسی مبنی بر رشد منفی جمعیت در ۳۰سال آینده، بر فرزندآوری تاکید می‌کنند. به همین دلیل، روز ۳۰ اردیبهشت به نام «روز ملی جمعیت» نامگذاری شده است. به این مناسبت شاید لازم باشد که از نخستین پرچمدار جهادگر عرصه افزایش جمعیت در ایران یعنی دکتر سعید کاظمی‌آشتیانی یاد کنیم. از مرد بزرگی که رهبر انقلاب او را کانون امید، ابتکار و نوآوری می‌دانستند و نقش بسیار مهمی در ایجاد جریان درمان نازايی در ایران داشت.
   
بسیجی امدادگر اعزامی از دانشکده توانبخشی
سعید کاظمی‌آشتیانی در سال ۱۳۴۰ در تهران به دنیا آمد. پدر و مادرش اهل آشتیان بودند و مقید به انجام امور دینی. به دلیل رشد در محیط مذهبی خانواده و ارتباط با مسجد و قرآن، روحیه دینی در وجودش نهادینه شد. قبل از سن تکلیف نماز خواندن را شروع کرد و تقید عجیبی برای سر وقت نماز خواندن داشت.
از ابتدای دوران تحصیل، نبوغ و استعدادش برای اطرافیان مشخص شد. معلم‌ها همیشه از هوش بالا و نمرات خوبش راضی بودند. ۱۷ ساله بود که انقلاب پیروز شد. از همان موقع، همکاری با مجموعه‌های انقلابی را شروع کرد.
سال ۵۸ در رشته فیزیوتراپی قبول شد و به این شکل، درس خواندن را در دانشکده توانبخشی دانشگاه علوم پزشکی ایران آغاز کرد. عضو انجمن اسلامی دانشکده شد و در کنار درس، به فعالیت‌های انقلابی ‌پرداخت. در همان سال، تدریس را هم در یک هنرستان فنی شروع کرد.
وسط ترم دوم بود که به دلیل عملکرد فاجعه‌بار اعضای گروهک‌های ضدانقلاب در دانشگاه‌ها و با وقوع انقلاب فرهنگی، دانشگاه‌ها تعطیل شد. چند ماه بعد از آن اما اتفاقی بزرگ‌تر در ایران افتاد؛ حمله ارتش بعث عراق به ایران.
اندکی بعد، سعید لباس خاکی به تن کرد و به عنوان نیروی بسیجی راهی جبهه شد. او با باز شدن مجدد دانشگاه‌ها دوباره به سنگر علم برگشت و بعد از آن، هربار که قرار بود عملیات تازه‌ای در جبهه‌ها انجام شود خود را با لباس امدادگری به جبهه‌ها می‌رساند.
بعد از شهادت غلامرضا رعیت، محمدرضا لطفی و مهدی خداپرست که از دانشجویان دانشکده توانبخشی و هم‌دانشگاهی‌های او بودند، سر زدن به خانواده‌های‌شان از کارهای مهم و قطع‌نشدنی زندگی سعید شد.

جهاد، هم در جبهه، هم در دانشگاه
سال ۶۱ بود که با کمک دو تن از دانشجویان مذهبی و انقلابی دانشکده توانبخشی «جهاد گروه پزشکی» را در دانشگاه علوم پزشکی تاسیس کرد. با پیوستن تعداد دیگری از دانشجویان دغدغه‌مند به این گروه، جهاد دانشگاهی دانشگاه علوم پزشکی در سال ۱۳۶۵ رسما شکل گرفت. از سال ۶۵ تا ۷۱ کاظمی‌آشتیانی مسئول بخش طرح و تحقیقات این موسسه بود تا این ‌که در سال ۷۲ با حکم رئیس وقت جهاد دانشگاهی کل کشور به عنوان رئيس جهاد دانشگاهی واحد علوم پزشكی ايران منصوب شد.
در این دوران، یکی از فعالیت‌های علمی و تحقیقاتی مهم کاظمی‌آشتیانی و دوستانش در مرکز جهاد دانشگاهی علوم پزشکی، انجام پژوهش‌هایی برای درمان جانبازان دفاع مقدس بود. ایشان و همکاران‌شان خود را خادم جانبازان می‌دانستند و به دنبال پیدا کردن راه‌هایی برای بهبود وضعیت جسمانی جانبازان بودند. همه این فعالیت‌ها در حالی بود که بخش طرح و تحقیقات جهاد دانشگاهی با کمبود امکانات شدید مواجه بود و او و همکارانش مجبور بودند در یک آزمایشگاه بسیار کوچک، با کم‌ترین امکانات و کم‌ترین بودجه کار کنند.
گرچه به دلیل جبهه رفتن‌های متعدد کاظمی‌آشتیانی، روند درس خواندن ایشان در سال‌های دفاع مقدس با کندی پیش می‌رفت، اما با اتمام جنگ، مدرک کارشناسی ارشد فیزیوتراپی خود را در سال ۱۳۶۹ دریافت کرد. بعد از آن، در مقطع دکتری در رشته علوم تشریح با گرایش «جنین‌شناسی» دانشگاه تربیت مدرس قبول شد و در سال ۷۶ با رتبه ممتاز موفق شد که درجه دکتری خود را بگیرد. درس خواندن در این رشته، سرآغاز فعالیت جهادی جدیدی در زندگی دکتر شد.
 
رویانی که هزاران زوج نابارور را امیدوار کرد
مسئله ناباروی زوج‌ها سال‌های زیادی فکر دکتر کاظمی‌آشتیانی را به خود مشغول کرده بود. برای همین، تحقیق درباره این موضوع را قبل از قبولی در مقطع دکتری در رشته جنین‌شناسی آغاز کرده بود. یعنی به شکل غیررسمی مرکزی را برای تحقیق و پژوهش روی این موضوع راه‌اندازی کرده بود و با عده‌ای از همکاران محقق خود، با دعوت از اساتید بزرگی چون دکتر الحسنی اولین آزمایشات پانکچر(عمل تخمک‌گیری) را در موسسه انجام می‌دادند.
با وسیع‌تر شدن تحقیقات این موسسه، مرکز «رویان» به طور رسمی در خرداد ۱۳۷۷ در جهاد دانشگاهی راه‌اندازی شد. پژوهشگران این مرکز با حداقل امکانات و با تفکری کاملا جهادی روی موضوع درمان ناباروری زوج‌ها، تولید و تکثیر و انجماد سلول‌های بنیادی جنینی و روش‌های پیشرفته درمان ناباروی کار می‌کردند.
نتیجه این تحقیقات، با تولد اولین نوزادان زوج‌های نابارور به روش لقاح مصنوعی به مسئولان و کارشناسان نشان داده شد. زوج‌های ایرانی که با مشکل ناباروی مواجه بودند كم‌كم متوجه شدند که علاوه بر مرکز درمانی دکتر افلاطونیان در شهر یزد، در تهران هم مرکزی ایجاد شده و علاوه بر درمان ناباروری، به اصلاح ژنتیک روی سلول‌های جنینی هم کار می‌کند. به این شکل، امید در دل هزاران زوج نابارور ایرانی ایجاد شد.
 
سلول‌های بنیادی و همانندسازی حیوانات
با ورود گروه تحقیقاتی سلول‌های بنیادی موسسه رویان به موضوع همانندسازی حیوانات و اصلاح ژنتیکی آن‌ها، دریچه جدیدی از علم در ایران گشوده شد. عده‌ای البته با نگاه بدبینانه و منفی درباره این تحقیقات صحبت می‌کردند و دستاوردهای تحقیقاتی موسسه رویان و مدیریت جهادی دکتر کاظمی‌آشتیانی را زیر سوال می‌بردند.
دکتر وثوق از همکاران دکتر کاظمی‌آشتیانی درباره این نوع برخوردها در مصاحبه‌ای عنوان کرده: «وقتی طرح سلول‌های بنیادی در پژوهشگاه رویان ثبت شد، شخصی از دوستان شبانه با من تماس گرفت و گفت: مگر می‌شود کسی کم‌تر از سه ماه به این توفیق دست یابد؟! همان افراد، از وزارت بهداشت آمدند و خودشان شاهد انجام موفقیت‌آمیز این ایده نو بودند و برای عمده افراد ثابت شد که این واقعیت اتفاق افتاده است. عده‌ای گمان می‌کردند که این یک بحث سیاسی است. حتی مقام معظم رهبری افرادی را مامور کردند که این بحث را بررسی کنند. مقام معظم رهبری عنوان کرده بودند که من یقین دارم این طرح به دست پژوهشگران جوان رویان انجام شده، اما اگر شما شکی دارید برای بررسی بروید. عده‌ای برای بررسی آمدند و دیدند. وقتی مجددا خدمت مقام معظم رهبری مراجعه کرده بودند، ایشان به بازرسان در حضور دکتر کاظمی گفته بودند: من که گفته بودم این کار انجام شده، اما شما باورتان نمی‌شد.»
 
غروب چهره ماندگار سلول‌های بنیادی ایران
نبوغ عجیب دکتر کاظمی‌آشتیانی در کنار مدیریت جهادی او باعث موفقیت شگفت‌انگیزی در جهاد دانشگاهی و موسسه رویان شده بود. ایشان بعد از به نتیجه رسیدن هر مرحله از تحقیق، سجده شکر به جا می‌آورد و به شکرانه آن موفقیت، یک روز روزه می‌گرفت. او اعتقاد داشت که رئیس و مدیرعامل رویان خداست و او سرباز اسلام است. براساس همین اعتقاد هم شرایط را برای همکاران محقق خود فراهم می‌کرد تا کاری زمین نماند و پژوهش‌ها به سرانجام برسند.
در سال ۱۳۸۳ از دکتر کاظمی‌آشتیانی به عنوان چهره ماندگار سلول‌های بنیادی ایران تقدیر شد، اما درست یک سال بعد و در ۱۴ دی ۱۳۸۴ دکتر در محل کار خود دچار حمله قلبی شد و در سن ۴۴ سالگی درگذشت. 
 
پیام رهبر معظم انقلاب در درگذشت دكتر سعيد كاظمی‌آشتيانی
بسم‌الله‌الرحمن‌الرحیم
با تاسف و تلخکامی، خبر درگذشت دانشمند مومن و جهادگر مرحوم دکتر سعید کاظم‌آشتیانی را دریافت کردم و بر فقدان آن شخصیت ارزشمند که کانون امید و ابتکار و نوآوری بود، افسوس خوردم. وی یکی از فرزندان صالح انقلاب و از رویش‌های مبارکی بود که آینده درخشان علمی در کشور را نوید می‌دهند.
موسسه‌ رویان که مجمع ارزشمندی از نوآوران و جهادگران عرصه علوم زیستی است در پیدایش و رشد و اعتلای خود، مدیون همت و ایمان و پشتکار این دانشمند جوان و بلندهمت است.
اینجانب ضایعه‌ دردناک فقدان این عنصر خدوم و باارزش را به خانواده‌ گرامی و همکاران عزیزش صمیمانه تسلیت می‌گویم و از خداوند متعال رحمت و علو درجات را برای وی و صبر و سکینه‌ الهی را برای بازماندگان و همراهانش مسئلت می‌کنم.

نویسنده: انوشه میرمرعشی 

منابع
۱- روزنامه کیهان، دکتر کاظمی‌آشتیانی، فرزند صالح انقلاب، شماره ۱۲۳۱۴۱، ۱۸ دی ۱۳۹۶.
۲- زمانیان، محمدعلی، داستان رویانا(تاریخ شفاهی دکتر سعید کاظمی‌آشتیانی در پژوهشکده رویان)، انتشارات راه یار، چاپ اول، ۱۳۹۸.
 
 

مقاله ها مرتبط