اشاره: بازدارندگی یکی از ابزارهای مهم در سیاست خارجی‌امنیتی هر کشوری است. دولت‌ها تلاش می‌کنند تا با تقویت بازدارندگی، تهدیدات خود را کاهش دهند. به‌دلیل وضعیت ویژه منطقه غرب‌آسیا و حضور قدرت‌های نظامی فرامنطقه‌ای در آن، تقویت بازدارندگی ازسوی نظام جمهوری اسلامی ایران از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و به همین دلیل ایران از‌طریق حضور مستشاری در سوریه و افزایش ظرفیت نظامی و بالا‌بردن توان مقابله خود از‌طریق موشک‌های بالستیک و دوربرد، بازدارندگی خود را افزایش داده است. عملیات «وعده صادق» اقدامی در همین راستا و در جهت تقویت بازدارندگی ایران اسلامی بود. حمله تروریستی رژیم صهیونیستی به کنسولگری کشورمان در دمشق و شهادت جمعی از مستشاران نظامی، باعث گردید تا جمهوری اسلامی از این ظرفیت عظیم خود به‌صورت محدود و در حد تنبیه و سیلی به رژیم صهیونیستی و هم‌پیمانان آن استفاده کند و نقطه‌عطفی را در موازنه قدرت در منطقه و جهان ایجاد نماید. اسرائیل در طول سال‌های متمادی، تنها ازسوی گروه‌های مردمی مورد تهدید واقع می‌شد و تهدیدگری قوی و موثر در عرصه معادلات منطقه‌ای و جهانی را تجربه نکرده بود. در عین حال این رژیم با برخورداری از حمایت‌های همه‌جانبه و بدون محدودیت غرب و دریافت مصونیت ازسوی مجامع و محافل به ظاهر بین‌المللی و حقوق‌بشری، با بهره‌گیری از هجمه رسانه‌ای در سطح منطقه و جهان، تصویری اغراق‌آمیز از قدرت خود ایجاد و نهادینه کرده بود. جمهوری اسلامی ایران با انجام این عملیات، افسانه شکست‌ناپذیری رژیم صهیونیستی را به سخره گرفت! حمله ایران نه کور بود و نه متوجه مناطق غیرنظامی! ضربه سخت و جبران‌ناپذیری بود به موقعیت اطلاعاتی و عملیاتی اسرائیل و این پیام قابل درک را برای تمام جهان به‌همراه داشت که «ایران برای پاسخ به هرگونه تجاوز ازسوی هر قدرتی در جهان، متکی به قدرت بازدارنده خود است و برای اعمال این قدرت از هیچ‌کسی اجازه نخواهد گرفت.» در این عملیات قدرتمندانه و زیرکانه به‌گونه‌ای رفتار شد که دشمن نتواند موفقیت عملیات را انکار کند. ضمنا پایگاه‌هایی مورد هدف واقع شدند که در حمله به سفارت جمهوری اسلامی ایران در دمشق موثر بودند و به همین دلیل از نظر حقوقی نیز نتوانستند ایران را در افکار عمومی و مجامع بین‌المللی متهم نماید.
***
آغاز عملیات
در سیزدهم فروردین سال جاری، رژیم صهیونیستی با حمله هوایی به ساختمان کنسولی سفارت کشورمان در دمشق موجب شهادت فرماندهان عالی‌رتبه سپاه شد که به‌صورت رسمی و قانونی در کشور سوریه حضور داشتند. به‌دنبال این ماجرا تصمیم قطعی کشورمان بر اجرای عملیات انتقامی از رژیم صهیونیستی به‌صورت رسمی از تریبون‌های مختلف اعلام شد.
قبل از آغاز عملیات، ایران شجاعانه از انجام عملیات سخن گفت و عملا نسبت‌به توجیه حقانیت ایران برای پاسخ، جنگ روانی وسیعی را علیه استکبار و رژیم صهیونیستی آغاز کرد؛ جنگی که تاثیراتش در ایجاد رعب و وحشت در مسئولان رژیم صهیونیستی و جامعه اسرائیل، کم‌تر از عملیات اصلی نبود.
بالاخره عملیات ترکیبی وعده صادق (جنگ روانی، سایبری، موشکی، پهپادی و...) توسط نیروی هوافضای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی با پرتاب پهپادهای انتحاری در نیمه‌شب و در تاریخ 26فروردین شروع و سپس با شلیک موشک‌های کروز و بالستیک تکمیل شد و تاساعت پنج صبح روز 26فروردین ادامه یافت. سپاه در این عملیات از بخش محدودی از ظرفیت موشکی و پهپادی خود استفاده کرد و از انواع موشک‌های راهبردی خود بهره‌برداری نکرد!
پدافند چند‌لایه دشمن
با توجه به اعلام قبلی و قطعی ایران مبنی‌بر انجام این عملیات تنبیهی، تمام امکانات و تجهیزات پیشرفته دنیای استکبار به کارگیری شده بود و عبور موفقیت‌آمیز از این لایه‌های دفاعی و پدافندی، نشان از قدرت تسلیحاتی و توان طراحی عملیات را ازسوی ایران داشت و از این جهت عملیات وعده صادق می‌تواند به‌عنوان نقطه‌عطفی درجنگ‌های جهان شناخته شود. دشمن از مرزهای غربی ایران تا درون سرزمین اشغالی، درمجموع هشت لایه راداری ایجاد کرده بود. سامانه‌های پدافند هوایی رژیم در چهار لایه فعال بود. سامانه‌های پدافندی متحدین در آسمان عراق، اردن و بخشی از سوریه به پدافند هوایی رژیم متصل شده و چتر پدافندی کاملی را شکل داده بود. این سیستم دفاع یک‌پارچه به انواع سامانه‌ها و تجهیزات راداری مختلف و انواع موشک‌های پیشرفته مجهز بود. برای تکمیل این شبکه پدافندی، سامانه دفاع موشکی آمریکا در دریای سرخ و در دریای مدیترانه در کنار سامانه‌های پدافندی چند کشور عربی در یک سیستم شبکه محور، هم‌کاری می‌کردند. علاوه‌بر‌این، ماهواره‌ها نیز بر محیط سرزمینی ایران و منطقه متمرکز شده بودند. سامانه‌های جنگ الکترونیک هم با هدف اخلال در GPS پهپادها و موشک‌ها در گستره‌ای به وسعت منطقه عملیاتی فعال شده بود. هم‌چنین آمریکا با به کارگیری جنگنده‌های اف۳۵، اف15 و اف۱۶و انواع هواپیماهای ارتباطی و سوخت‌رسان در آسمان عراق در رصد موشک‌ها و پهپادهای ایرانی مشارکت داشت!
با وجود این لایه‌های به هم پیوسته پدافندی، عملیات وعده صادق رخ داد؛ یک عملیات ترکیبی هوشمندانه و عبور موفق پهپادها وموشک‌ها ایران از فضای چند کشور منطقه و دیوار آهنین اشاره شده بود و اصابت آن‌ها با کم‌ترین میزان خطا در نقاط تعیین‌شده! و این موفقیت، پیام مهمی برای آمریکا، انگلیس، فرانسه، رژیم صهیونیستی و سایر هم‌پیمانان آنان به‌همراه داشت و آن پذیرش قدرت جدیدی در منطقه و جهان بود! ایران در انجام این عملیات موفق از بخش بسیار محدودی از توان تهاجمی خود استفاده کرد؛ اما در مقابل رژیم صهیونیستی و هم‌پیمانان او از تمام ظرفیت دفاعی خویش استفاده کردند و این واقعیتی بود که پس از این دنیای غرب، بارها آن را در میز‌های کارشناسی خویش مرور خواهد کرد. ضمنا در این عملیات قابلیت‌های دفاعی و نظامی اسرائیل و متحدانش و نحوه عملکرد آن برای ایران کاملا شناسایی گردید؛ اطلاعاتی که برای اقدامات بعدی می‌تواند راهبردی و موثر باشد.
***
اهداف
اهداف این عملیات نیز زیرکانه و هوشمندانه انتخاب شده بود؛ همان مراکزی که علیه مردم مظلوم منطقه از آن استفاده می‌شد و برای حمله به کنسولگری ایران نیز از آن بهره‌برداری شده بود. پایگاه هوایی نواتیم، که این پایگاه بزرگ‌ترین پایگاه هوایی رژیم صهیونیستی محسوب می‌شود، در آن هفت اسکادران هوایی، شامل هشتاد فروند جنگنده اف11 اف381 و انواع پرنده‌های نظامی فعال بود و رژیم صهیونیستی به‌صورت عمده از این پایگاه برای حملات هوایی علیه محور مقاومت در سوریه و لبنان و نیز جنایت علیه مردم بی‌دفاع استفاده می‌کرد. حمله هوایی به بخش کنسولی سفارت جمهوری اسلامی ایران در دمشق نیز از مبدا همین پایگاه صورت گرفته بود. پایگاه جاسوسی جولان اشغالی که این پایگاه جاسوسی شامل مجموعه‌ای بزرگ از تجهیزات جمع‌آوری و شنود راداری، سیگنالی و... بوده و به‌عنوان چشم و گوش صهیونیست‌ها در سوریه، لبنان و عراق عمل می‌کرده است. اطلاعات جمع‌آوری‌شده توسط این پایگاه، نقش زیادی در عملیات‌های تروریستی این رژیم، ازجمله به شهادت رساندن سرداران شهید سیدرضی و زاهدی داشته است.
***
ویژگی‌ها
عملیات وعده صادق دارای ویژگی‌های متعددی بود که سه ویژگی آن بیش‌تر قابل لمس است؛ طراحی پیچیده، منحصربه‌فرد بودن و غافل‌گیری علی‌رغم آمادگی. چند‌لایه بودن طرح تهاجمی، شناسایی و انتخاب اهداف راهبردی، در نظر گرفتن پیوست عملیات روانی، استفاده ترکیبی از تسلیحات تهاجمی، رعایت کامل اصول حفاظتی درخصوص اهداف و نحوه اجرای عملیات و... ازجمله دلایل طراحی پیچیده این عملیات بود. این عملیات نخستین حمله نظامی از داخل خاک جمهوری اسلامی ایران علیه رژیم صهیونیستی، بزرگ‌ترین عملیات ترکیبی شامل صدها پهپاد، موشک بالستیک و موشک کروز، بزرگ‌ترین حمله پهپادی جهان علیه یک هدف و نخستین حمله یک دولت به رژیم صهیونیستی پس از ٣٣ سال و ... بود که تا قبل از آن، هیچ‌گونه سابقه‌ای نداشت و از این جهت منحصربه‌فرد بود. با وجود اعلام قطعی بودن پاسخ جمهوری اسلامی ایران به جنایت رژیم صهیونیستی و هوشیاری و آمادگی کامل دشمن، اجرای عملیات محاسبات پدافندی دشمن را بر هم ریخت و موجب غافل‌گیری او شد.
***
دستاوردها
عملیات وعده صادق دستاوردهای بی‌شماری در زمان وقوع و پس از آن، در عرصه داخلی، منطقه‌ای و جهانی داشت. این دستاوردها به‌مرور زمان در حوزه‌های سیاسی، نظامی، اقتصادی و... خود را بیش‌تر نشان خواهد داد و نوع ارتباط جهان و ملت‌های دنیا با نظام جمهوری اسلامی، به قبل و بعد از وعده صادق تقسیم خواهد شد. در ادامه به بخشی از این دستاوردها اشاره می‌کنیم:
تمام اهداف عملیات، ازجمله تنبیه متجاوز و تغییر معادله بازدارندگی حاصل شد
شکست هیمنه پوشالی نظامی و رسانه‌ای رژیم صهیونیستی در افکار عمومی منطقه و جهان
تقویت اعتماد ملت ایران به قدرت نیروهای مسلح، به‌ویژه سپاه پاسداران
اثبات توانمندی نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران با طراحی خلاقانه عملیات و با بهره‌گیری از ظرفیت‌های موجود و تجهیزات کاملا ایرانی
نمایش قدرت دیپلماتیک جمهوری اسلامی ایران در منطقه و فرامنطقه متأثر از هماهنگی کامل دستگاه دیپلماسی و میدان در قبل، حین و بعد از عملیات
تثبیت نقش جمهوری اسلامی ایران به‌عنوان رهبر جریان مقاومت در جهان اسلام و حامی واقعی مردم مظلوم فلسطین
ایجاد نگرانی در سیستم حکومتی آمریکا و غرب در تامین امنیت هوایی، دریایی و زمینی پایگاه‌های خود در منطقه و جهان
حمایت بی‌سابقه جهانی ملت‌هـــای حامـــــی فلسطین از جمهوری اسلامی ایران، به‌عنوان تنها کشور مقتدر و تنبیه‌کننده رژیم صهیونیستی
ایجاد نشاط و رضایت در مردم مظلوم فلسطین، به‌خصوص مردم مقاوم غزه پس از ماه‌ها محاصره و بمباران بی‌امان
اعلان در دسترس بودن عمق راهبردی رژیم صهیونیستی برابر دکترین نظامی جمهوری اسلامی ایران
سلب اعتماد امنیتی کشورهای منطقه از آمریکا و غرب
و... .
***
پیامدها
این عملیات پیامدهایی را در عرصه منطقه‌ای و جهانی داشته و خواهد داشت و ظهور این پیامدها از هم‌اکنون آغاز و مسلما به نفع ایران اسلامی و ملت‌های آزاده جهان و محور مقاومت تداوم خواهد یافت. برخی از این پیامدها به شرح زیر است:
گشایش فصل جدیدی در اقدامات محور مقاومت علیه رژیم صهیونیستی
ارتقای جایگاه و محبوبیت جمهوری اسلامی ایران بین ملت‌های مسلمان و آزادگان جهان
گشودن فصلی جدید با محوریت قدرت دفاعی پهپادی و موشکی جمهوری اسلامی ایران در معادلات سیاسی و نظامی جهان
افزایش روحیه اسلام‌گرایی و ظلم‌ستیزی با محوریت دفاع از ملت مظلوم فلسطین
افزایش بازدارندگی ایران و محور مقاومت در سطح منطقه
جلوگیری از هرگونه تعدی دوباره این رژیم به منافع ایران در منطقه
جلوگیری از وقوع جنگ علیه اضلاع مقاومت و ایران در آینده و توقف ماشین ترور اسرائیل
و... .
***
نتیجه‌گیری
حمله ایران به مهم‌ترین پایگاه نیروی هوایی رژیم صهیونیستی در شمال پایگاه اتمی دیمونا و انهدام آن ثابت کرد که ایران قدرت تخریب تمام توانایی‌های اطلاعاتی و عملیاتی این رژیم را داراست و نماینده سابق تسلیحاتی سازمان ملل در همیــــن رابطــه گفت «اسرائیل عملا بی‌دفاع بود.» این حقیقت به واقعیت پیوسته موجودیت رژیم غاصب را تهدید می‌کند. به همین جهت، رئیس سابق موساد، بعد از عملیات وعده صادق تصریح کرد «به نفع اسرائیل نیست وارد رویارویی با ایران بشود.»
ضمنا عملیات وعده صادق نشان داد که کمک‌های تسلیحاتی، مالی، سیاسی و اطلاعاتی آمریکا و دولت‌های اروپایی، به محافظت از پایگاه‌های اطلاعاتی و عملیاتی اسرائیل برابر ایران نمی‌انجامد. درمجموع، با این عملیات، توانایی بازدارندگی رژیم صهیونیستی به چالش کشیده شد و در مقابل قدرت بازدارندگی ایران در محیط امنیتی احیا گردید. ازسوی دیگر قدرت انحصاری و البته غیرواقعی که اسرائیل سال‌ها به آن تکیه داشت از بین رفت و از این منظر دیگر تضمین قابل اعتمادی برای بقای رژیم صهیونیستی قابل مشاهده نیست. عملیات وعده صادق به افزایش قدرت گروه‌های مقاومت در منطقه منجر خواهد شد. زیرا پس از اقدام ایران، دولت‌های ضدمقاومت نیز قطعا در نوع نگرش خویش تجدیدنظر خواهند کرد.
مهم‌ترین برجستگی عملیات وعده صادق، ظهور اراده و تصمیم رهبری ایران بود که همه دشمنان را غافل‌گیر کرد. ضمنا این واکنش، ایران را به‌عنوان یک قدرت جهانی نوظهور مطرح نمود که می‌تواند درصورت ضرورت، با تصمیم خود در هر نقطه از جهان از امنیت خویش دفاع نماید. عملیات ایران در زمانی که ملت‌های جهان و مردم مسلمان دنیا شاهد کمک و حمایت همه‌جانبه دولت‌های استکباری آمریکا، انگلیس، فرانسه و... و هم‌چنین حمایت‌های خاموش برخی از کشورهای اسلامی و دولت‌های عربی از اسرائیل درکشتار ده‌ها‌هزار نفر از مردم بی‌دفاع غزه و انجام فجایع انسانی بی‌شمار ازسوی جانیان صهیونیست بودند، چهره ایران اسلامی را علی‌رغم تبلیغات دروغین رسانه‌های استکباری، در بین ملت‌های دنیا و به‌خصوص فرهیختگان جهان، به‌عنوان تنها مدافع ملت‌های مظلوم جهان به نمایش گذاشت؛ به‌گونه‌ای که هم‌اکنون در همایش بیداری ملت‌های جهان و تظاهرات پیوسته و مستمر مردم و دانشگاهیان جهان علیه اسرائیل و حامیان آن، ایران به‌عنوان محور و هدایت‌گر موج بیداری جهان مطرح است و هرروز بر این محبوبیت خدادادی افزوده می‌شود.
در نقطه مقابل، این عملیات موج نفرت از اسرائیل، آمریکا، انگلیس، فرانسه و... را در تمام ملت‌های جهان ایجاد نمود؛ به‌گونه‌ای که از این پس کشورهای استکباری یک چالش بزرگ امنیتی را درون خود تجربه می‌نمایند و به ناچار و برخلاف ادعا‌های دروغین خویش، با هر آزاده‌ای که دم ازحمایت از مردم مظلوم غزه بزند، به‌شدت برخورد نموده و روزانه ده‌ها نفر از دانشجویان و اساتید را دست‌گیر، شکنجه و بازداشت می‌کنند. به جرات می‌توان گفت وعده صادق جهان را به دو دوره قبل و بعد از خودش تقسیم نمود. هم‌اکنون چهره دنیای پس از عملیات آشکارا خود را نشان می‌دهد و رستاخیز و جنبش دانشجویی در آمریکا و سایر کشورها تنها بخشی از نتایج قابل لمس و مشاهده این عملیات است. عملیات وعده صادق که جلوه‌ای از عقلانیت انقلابی بود و فصل جدیدی را در تاریخ نظامی جهان رقم زد؛ منجر به تقویت انسجام ملی و افزایش اطمینان و اعتماد مردم به توانمندی نیروهای مسلح در دفاع از منافع ملی شد و در سطح منطقه نیز تقویت قدرت سخت و نرم ایران و جبهه مقاومت را به‌همراه داشت و جهان‌بینی و سیاست جمهوری اسلامی ایران را به زیبایی در جهان تبیین کرد و جایگاه ایران را در افکار عمومی دنیا، به‌خصوص فرهیختگان و دانشگاهیان جهان ارتقا بخشید و از‌سویی دیگر چهره کریه مدعیان دموکراسی و حقوق‌بشر را نمایان ساخت و تمایل به سوی حقوق‌بشر واقعی و عدالت، از نوع اسلامی آن را بیش‌تر کرد. بی‌شک وعده صادق با این پیامدهای بی‌شمار و تحول در افکار جهانیان، بخشی از بستر تحقق آن وعده صادق و قطعی الهی است؛ ظهور دوازدهمین امام بر حق، آن منجی عالم بشریت که جهان در انتظار عدالتش لحظه‌شماری می‌کند.
نویسنده: فتح‌الله نادعلی
