«عالی‌جناب، بحران فی‌مابین ما باید از راه اِعمال اراده و قابلیت حکومت‌های ما بر مبنای واقعیات و منافع آیندۀ جدی دو ملت حل و فصل شود. می‌خواهم موکدا خاطر نشان کنم به محض این که مسئله، فوری از طریق انتقال مسئولیت گروگان‌ها به حکومت ایران حل شود، ما آماده اتخاذ رویه معقول و دوستانه‌ای برای حل و فصل مسائل عدیده دوجانبه فی‌مابین هستیم. تمنا دارم مرا در حل بحران فی‌مابین بر اساس ضوابط منصفانه و شرافتمندانه، جداً یاری کنید. از این بابت نهایت حق‌شناسی را خواهم داشت.» این بخشی از متن پیام محرمانه جیمی کارتر رئیس‌جمهور ایالات متحده به امام خمینی بود که در تاریخ ششم فروردین ۱۳۵۹ به تهران ارسال شد.
زعیم کاخ سفید در آخرین سال ریاست‌جمهوری‌اش برای پیروزی در انتخابات اکتبر ۱۹۸۰ به هر مستمسکی چنگ می‌انداخت تا بتواند از بحرانی که در تاریخ آمریکا بی‌سابقه بوده، کشور را برهاند. آن بحران، حادثه گروگان‌گیری کارکنان سفارت آمریکا در تهران بود که باعث ذلت ایالات متحده شده بود. کارتر با ارسال نامه برای امام خمینی نیز کاری از پیش نبرد و با پاسخ قاطع امام مواجه شد. از این رو پس از قطع رابطه سیاسی و اقتصادی همه‌جانبه با تهران، به راهکار نظامی متوسل شد و دستور حمله به تهران برای آزاد کردن گروگان‌ها را به پنتاگون صادر کرد. آن‌چه می‌خوانید بازتاب رسانه‌ای حمله ناکام آمریکا به ایران در پنجم اردیبهشت ۱۳۵۹ است که رسوایی دیگری را برای کارتر رقم زد.
آفتاب پنج اردیبهشت ۵۹ که طلوع کرد مردم تهران خبری را از رادیو شنیدند که باورش بسیار سخت بود. دیشب که آن‌ها در خواب بودند نظامیان آمریکایی به سرزمین‌شان حمله کرده بودند و قصد داشتند به تهران بیایند و گروگان‌های‌شان را آزاد کنند و نیز چند نفری را گروگان بگیرند، اما «شن‌ها مامور خدا بودند» و طوفان شن در صحرای طبس همه نقشه‌های پنتاگون را نقش بر آب کرد. خبرگزاری آسوشیتدپرس در نخستین ساعات پس از فاش شدن رسوایی آمریکا، این خبر را منتشر کرد: «طرح محرمانه جیمی کارتر و ارگان‌های اجرایی ایالات متحده آمریکا برای انجام عملیاتی نظیر آن‌چه که اسرائیل در فرودگاه انتبه اوگاندا برای نجات جان مسافران اسرائیلی انجام داد با شکست کامل روبه‌رو شد و کاخ سفید واشنگتن با انتشار بیانیه‌ای به شکست خود اعتراف کرد.»
روزنامه اطلاعات در شماره فوق‌العاده خود که در بامداد جمعه پنجم اردیبهشت در تهران منتشر کرد در صفحه اول خود در نقل بیانیه‌های کاخ سفید نوشت: «واشنگتن در بیانیه‌های خود بی‌آن که اشاره‌ای به زمان عملیات ناکام به عمل آورد اعلام داشت در ماجرای نجات گروگان‌ها هیچ‌گونه برخورد نظامی به وجود نیامد لیکن هشت تن از شرکت‌کنندگان در عملیات نجات در این راه بی‌فرجام، جان خود را از دست دادند و کشته شدند. در این بیانیه‌ها آمده دو هواپیمای شرکت‌کننده در عملیات نجات در یکی از فرودگاه‌های دورافتاده ایران با هم تصادف کردند و همین برخورد باعث کشته شدن هشت تن و زخمی شدن بقیه شد. جیمی کارتر رئیس‌جمهور آمریکا پس از آگاهی از ماجرا و برای جلوگیری از هر نوع برخورد نظامی، دستور داد عملیات فورا متوقف شود.» کاخ سفید در آخرین بیانیه‌اش که توسط جودی پاول سخنگوی کاخ سفید برای انبوه خبرنگاران مقابل کاخ سفید خوانده می‌شد اعلام کرد: «پرزیدنت کارتر که مبتکر و مباشر عملیات نافرجام بوده مسئولیت کامل شکست را بر عهده می‌گیرد. در حال حاضر پرزیدنت کارتر در موقعیتی قرار ندارد که اجازه دهد جزئیات ماجرا برای خبرنگاران شرح داده شود.»
«اَلَم تَرَ کَیفَ فَعَلَ رَبُّکَ بِاَصحابِ الفیل» برازنده‌ترین روتیتر برای رسوا شدن آمریکا در جهان بود. روزنامه جمهوری اسلامی با انتخاب این آیه برای صفحه اول خود که در بالای تیتر «توطئه نظامی آمریکا شکست خورد» درج شد یکی از بهترین صفحه اول‌های تاریخ انقلاب اسلامی را ساخت. شورای سردبیری این روزنامه علاوه بر این که لوگو را آن روز در وسط صفحه، زیر تیتر یک قرار داده بودند، در کنار آن به درج بیانات امام خمینی درباره شکست حمله نظامی آمریکا پرداختند: «کارتر باید بداند حمله به ایران، حمله به تمام بلاد مسلمین است. کارتر باید بداند اگر این گروه به مرکز جاسوسی حمله کرده بودند اکنون از هیچ یک از آن‌ها و از ۵۰ نفر جاسوس محبوس چیزی نبود و همه رهسپار جهنم شده بودند. کارتر باید از ریاست جمهوری قطع امید کند.» این روزنامه در ستون سمت راست پایین صفحه اول در سرمقاله‌ای با عنوان «از ابرهه تا کارتر» بیانیه حزب جمهوری اسلامی را در واکنش به حمله نظامی آمریکا درج کرد. در بخشی از این بیانیه آمده بود: «به‌راستی عبرت آموختن از تاریخ که در قرآن به آن توصیه و تاکید شده یک ضرورت است، اما در ذهن تجزیه و تحلیل‌گران غرب که قدرت را محور حرکات سیاسی خود قرار داده و در محاسبات دیپلماتیک خویش، توازن اسباب مادی توفیق یا عدم توفیق را در پدیده‌های هستی اصل می‌دانند نمی‌گنجد.»
بامداد، دیگر روزنامۀ بامداد تهران سال ۵۹، در شماره شنبه شش اردیبهشت خود تیتر طولانی «گزارش کامل جزئیات شکست عملیات نظامی آمریکا برای نجات گروگان‌ها» را برگزید. این روزنامه در صفحه اول خود این بخش از بیانات امام را برجسته کرده بود که «کارتر حاضر است به هر جنایتی دست بزند. کارتر باید بداند که حمله به ایران موجب قطع نفت از تمام دنیا خواهد شد.» بامداد به نقل از هارولد براون وزیر دفاع ایالات متحده آمریکا نوشت: «سه فروند هواپیمای هرکولس، هشت فروند هلیکوپتر شنوک و ۹۰ کماندو در این عملیات شرکت داشتند. این نیروها در طبس در پانصد کیلومتری جنوب شرقی تهران فرود آمدند.» این روزنامه به نقل از مارگارت تاچر نخست‌وزیر بریتانیا نیز نوشت: «شجاعت جیمی کارتر در افشا کردن عملیات ناموفق نظامی آمریکا در ایران ستودنی است و از این اقدام کارتر بسیار خشنود هستم.» بامداد در صفحه دو خود به نقل از آسوشیتدپرس درباره نظامیان شرکت‌کننده در عملیات پنجه عقاب نوشت: «واحدی که عملیات نجات گروگان‌ها را بر عهده داشت یک گروه کماندویی ضدتروریست است که در کارولینای شمالی تعلیم دیده و فوق‌العاده سرّی است و همگی به‌طور داوطلبانه انتخاب شده بودند. این گروه از ماه ژانویه بر سر این کار تمرین می‌کرده و از بودجه نامحدودی برخوردار بوده است.»
روزنامه انقلاب اسلامی متعلق به ابوالحسن بنی‌صدر در شماره شش اردیبهشت خود تیتر «علل بمباران هلیکوپترهای نظامی آمریکا» را برای انعکاس واقعه طبس انتخاب کرد. این روزنامه در صفحه اول خود به نقل از بنی‌صدر رئیس‌جمهور و فرمانده کل قوا درباره علت بمباران تجهیزات نظامی آمریکا نوشت: «از آن‌جا که احتمال زیادی برای اقدام به عملیاتی برای بردن هلیکوپترها از جانب آمریکا با پوشش هوایی خود می‌رفت، دستور بمباران داده شد. این دستور برای این بوده که هلیکوپترها از کار بیفتند و آمریکایی‌ها نتوانند آن‌ها را از کشور خارج کنند. اگر اسنادی در هلیکوپترها وجود داشته باشد از بین نرفته است زیرا این عملیات فقط برای از کار انداختن هلیکوپترها بوده است و بمباران به وسیله راکت صورت گرفته و هلیکوپترها آن‌چنان منهدم نشده‌اند که اسنادی از بین برود.»
نویسنده: محمد گرشاسبی
