اشاره: روز شهادت آیت‌الله سیدحسن مدرس را روز مجلس نامیده‌اند تا ویژگی یک نماینده تراز برای همه مردم و همه نمایندگان مجلس شورای اسلامی به عیان مشخص باشد. جدای از ویژگی‌هایی که می‌توان در شخصیت، عملکرد و موضع‌گیری‌های شهید مدرس به خوبی آن‌ها را پیدا کرد، مجلس هم تراز نظام جمهوری اسلامی هم باید ویژگی‌های خاصی داشته باشد. ویژگی‌هایی که آن را متمایز از مجالس سایر کشورهای جهان کند.
اما مجلس هم تراز نظام چه ویژگی‌هایی باید داشته باشد؟ چه عملکردی باید از چنین مجلسی انتظار داشت؟ و چگونه چنین مجلسی شکل می‌گیرد؟
این‌ها سوالاتی است که سعی شده در این مقاله به آن‌ها پاسخ داده شود. 
شاخص‌های مجلس هم تراز انقلاب اسلامی چگونه تعیین می‌شوند؟ مجلس هم تراز انقلاب اسلامی را بدون در نظر گرفتن آرمان‌های خمینی کبیر(ره)، نظام جمهوری اسلامی و رهبر معظم انقلاب نمی‌توان تعریف کرد. برای شناخت و تعریف چنین مجلسی نیاز داریم این آرمان‌ها، مطالبات و انتظارها را درباره مجلس تراز انقلاب اسلامی بدانیم.
اول) قانون اساسی در اصول زیادی از قانون اساسی به ویژگی‌ها و وظایف مجلس و نمایندگان آن اشاره شده است. در میان این اصول، اصل ۶۷ پررنگ‌تر از بقیه است. نمایندگان باید در نخستین جلسه مجلس، به ترتیب زیر سوگند
یاد کنند و متن قسمنامه را امضا کنند:
«بسماللهالرحمنالرحیم
من در برابر قرآن مجید، به خدای قادر متعال سوگند یاد میکنم و با تکیه بر شرف انسانی خویش تعهد می‌نمایم که پاسدار حریم اسلام و نگاهبان دستاوردهای انقلاب اسلامی ملت ایران و مبانی جمهوری اسلامی باشم، ودیعهای را که ملت به ما سپرده به عنوان امینی عادل پاسداری کنم و در انجام وظایف وکالت، امانت و تقوی را رعایت نمایم و همواره به استقلال و اعتلای کشور و حفظ حقوق ملت و خدمت به مردم پایبند باشم، از قانون اساسی دفاع کنم و در گفته‌ها و نوشتهها و اظهارنظرها، استقلال کشور و آزادی مردم و تامین مصالح آن‌ها را مد‌نظر داشته باشم.» نمایندگان اقلیت‌های دینی، این سوگند را با ذکر کتاب آسمانی خود یاد خواهند کرد. نمایندگانی که در جلسه نخست شرکت ندارند باید در اولین جلسه‌ای که حضور پیدا می‌کنند، مراسم سوگند را بهجا آورند.
همین اصل شصت و هفتم و متن سوگندنامه، به هر ایرانی می‌گوید که نمایندگانی که منافع حزبی، جناحی و یا منافع شخصی و سود مالی را بر مصالح کشور و مردم ارجح کنند، به هیچ‌وجه در تراز انقلاب اسلامی نیستند.
دوم) رهنمودهای معمار کبیر انقلاب اسلامی امام عزیز(ره) در تاریخ هفتم خرداد ۱۳۶۷ در پیامی به مناسبت افتتاحیه سومین دوره مجلس شورای اسلامی فرمودند:
«مجموعه خواسته‌ها و انتظارات اسلامی مردم از مجلس، رفع گرفتاری‌ها و
محرومیت‌ها و دگرگونی در نظام پرپیچ‌وخم اداری کشور، از انتظارات بحقی است
که باید آن‌ها را جدی گرفت و نمایندگان محترم مجلس قبل از پرداختن به
لوایح و تبصره‌ها و مواد غیرضروری به فکر مسائل اصلی و کلیدی کشور باشند و
براساس اسلام عزیز در کمیسیون‌ها با طرح قوانین و لوایح به سمتی حرکت کنند
که مشکلات اساسی کشور، مرتفع و سیاست‌های زیربنایی کشور در امور فرهنگی و اقتصادی و اجتماعی و سیاسی در
راستای کمک به محرومین و رفع استضعاف، مدون و به مورد اجرا درآید.»
در پیام امام توجه به مسائل اصلی کشور و کلان‌نگری و خدمت به محرومان و مستضعفان بسیار مهم‌تر از نگاه منطقه‌ای و قومیتی نمایندگان تصویر شده است. براساس این پیام، مجلس و نمایندگانی که مصالح کلی و کلان کشور را قربانی مصالح قومیتی، حزبی و جناحی می‌کنند نمی‌توانند در تراز یک مجلس انقلابی باشند.
سوم) وظایف مجلس از نگاه رهبر انقلاب رهبر معظم در تاریخ شش خرداد ۱۳۸۳ و در پیامی به مناسبت افتتاحیه هفتمین دوره مجلس، خطاب به نمایندگان منتخب فرمودند: «نیازها و مطالبات حقیقی مردم را می‌شناسید؛ اشتغال، مبارزه با
فساد مالی، زدودن محرومیت از مناطق محروم، مهار تورم و مقابله با گرانی،
روان شدن چرخه خدمت‌رسانی، گسترش و اعتلای فرهنگ و اخلاق، رونق یافتن علم و
تحقیق، مسئولیت‌پذیری و پاسخ‌گویی مسئولان حکومتی در شمار برجسته‌ترین
این نیازها است و این‌ها است که عدالت اجتماعی را ممکن و پیشرفت و توسعه را
محقق می‌سازد. نیازهای موهوم و ساختۀ دست تبلیغاتچی‌های بیگانه و بدخواه،
نباید به جای این خواسته‌های حقیقی بنشیند. پیوند حقیقی با مردم، مستلزم حضور در میان آنان و دور نشدن از سطح متوسط
زندگی آنان است. ساده‌زیستی و پرهیز از اسراف و پرهیز از هزینه کردن بیت‌المال در امور شخصی و غیرضروری، شرط لازم برای حفظ این پیوند است. ترویج
فرهنگ اشرافی‌گری و تجمل و سفرهای پرهزینه و بیهوده خارجی از کیسه
مردم، دور از شان نمایندگی و عامل گسیخته شدن پیوند نماینده با مردم است.»
بر این اساس، مجلس و نمایندگانی که رفتاری جهادی برای تصویب قوانین گسترش اشتغال و پیشرفت کشور نداشته و برعکسِ ساده‌زیستی، هزینه‌های گزافی برای زندگی روزمره‌شان می‌شود و ثروت‌های بادآورده و رانتی اندوخته‌اند به هیچ‌وجه در تراز انقلاب اسلامی نیستند.
کدام مجلس در راس امور است؟
این کلام امام بزرگوار که «مجلس در راس امور است» را بسیار شنیده‌ایم. اما آیا همیشه و هر مجلسی در راس امور است؟ برای پاسخ به این سوال کافی است قبل و بعد از این سخن را که در تاریخ ۱۳ دی ۱۳۶۲ و در آستانه برگزاری دومین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی بیان شده بخوانیم. امام در آن روز، شروطی برای در راس امور بودن مجلس تعیین می‌کنند:
«و چون امروز، روزی است که باید راجع به تکلیف خودمان در انتخابات عرض کنم،
باید عرض کنم که یکی از اموری که مطمح نظر آن‌هایی است که می‌خواهند این
انقلاب را به شکست برسانند قضیه مجلس است. مجلس یک چیز سهلی نیست کارش. مجلس
یک چیزی است که در راس همه اموری که در کشور است واقع است. یعنی مجلس خوب،
همه چیز را خوب می‌کند و مجلس بد، همه چیز را بد می‌کند و مجرد این که این آدم، یک آدم خوبی است خیلی، اول وقت نمازش را می‌خواند و
نماز شب می‌خواند، این برای مجلس کفایت نمی‌کند. مجلس اشخاص سیاسی لازم
دارد، اشخاص اقتصاددان لازم دارد، اشخاص سیاستمدار لازم دارد، اشخاص مطلع
بر اوضاع جهان لازم دارد. باید تعهد به اسلام باشد و موافقت با جمهوری
اسلامی باشد، لکن این مسائل هم باشد. در یک مجلس باید همه چیز باشد. در این
کمیسیون‌های مجلس از امور ارتشی و کشاورزی و اقتصاد و همه چیز بحث می‌شود،
باید مطلع باشند این‌ها. آن‌هایی که در این کمیسیون‌ها هستند، باید اشخاصی
باشد در بین‌شان که عالم به اقتصاد باشد، عالم به امور کشاورزی باشد، عالم
به امور اداری باشد، عالم به مسائل جهانی باشد.»
بر این اساس، نماینده‌ای که توان علمی لازم را نداشته و منافع حزبی و جناحی بر تخصص و تعهدش سایه داشته باشد، امکان ندارد مجلسی در راس را تشکیل بدهد. نمایندگان و مجلسی که علیه منافع ملی تحصن کرده، ذلت‌نامه تسلیم به آمریکا و نامه جام زهر به رهبر انقلاب می‌نویسند و سخنان رادیوهای معاند را به عنوان سخنان پیش از دستور در تریبون مجلس مطرح می‌کنند، در راس امور نیستند بلکه مایه ننگ تاریخ انقلاب و نظام جمهوری اسلامی هستند.
نقش مردم در ایجاد مجلس هم‌تراز انقلاب اسلامی به درستی می‌توان ادعا کرد نقش مردم در ایجاد مجلس هم تراز انقلاب اسلامی بیش از سایر عوامل است، زیرا رای دادن به افرادی که ویژگی‌های یک نماینده تزار را دارند، قطعا موجب شکل‌گیری مجلس تراز می‌شود. البته عکس آن هم موجب شکل‌گیری مجلسی می‌شود که به منافع کشور و مردم توجهی ندارد و مصوباتش به نفع صاحبان قدرت و ثروت و بدتر از همه به نفع دشمنان نظام است.
شناخت ویژگی‌ها و شاخص‌های یک نماینده انقلابی و مهم‌تر از آن، یک مجلس انقلابی از سوی مردم باعث می‌شود آرایی به صندوق‌های انتخابات ریخته شود که برآمده از بصیرت سیاسی است. بصیرتی که موجب شکل‌گیری یک مجلس ولایی و گوش به فرمان ولی‌فقیه، استکبارستیز، مردم‌گرا و زاویه‌دار با منافع جناحی و گروهی و حزبی، بصیر و دغدغه‌مند برای اسلام و نظام و متخصص برای برطرف کردن مشکلات کشور می‌شود.
نویسنده: انوشه میرمرعشی
منابع ۱- دوانی، غلامحسین،
مجموعه قوانین اساسی و مدنی، انتشارات کیومرث، ۱۳۸۱.
۲- صحیفه امام، جلد ۱۸.
۳- گروه تحقیق و نویسندگان،
مجلس ششم از تقلب تا تحصن، قدر ولایت، چاپ اول، ۱۳۹۴.
۴- موثق، محمدرضا،
جایگاه مجلس شورای اسلامی در ساختار قدرت سیاسی جمهوری اسلامی ایران، قم: بوستان کتاب، ۱۳۸۲.
