۰۲۱-۷۷۹۸۲۸۰۸
info@jannatefakkeh.com

مرد مردستان

 مرد مردستان

مرد مردستان

جزئیات

به مناسبت ۲۷ آذر، سالروز شهادت شهید آیت‌الله دکتر محمد مفتح

27 آذر 1399
در پیروزی انقلاب اسلامی عوامل متعددی را می‌توان مؤثر دانست. آن چه تاكنون در بررسی‌های مربوط به علل این رویداد كم‌تر مورد توجه قرار گرفته است، عوامل و زیرساخت‌های فرهنگی این انقلاب بزرگ است. در كنار مبارزات سیاسی، تلاش‌های فكری و فرهنگی وجه اهمیت شخصیت‌های مبارزی چون آیت‌الله دكتر مفتح، شهید مطهری و شهید باهنر و دیگران بوده است.
با آغاز نهضت اسلام به رهبری امام خمینی(ره) در سال ۱۳۴۱، شاگردان مكتب ایشان به تبعیت از استادشان وارد صحنه‌ی مبارزه شدند. دكتر مفتح با سفرهایی كه به نواحی مختلف جهت سخنرانی می‌نمود، مردم مسلمان را به وظایف دینی و سیاسی آگاه می‌كرد. با دستگیری و تبعید امام خمینی(ره)، مبارزه متوقف نگردید؛ بلكه به تأثیر از جو خفقان ایجاد شده، تاكتیك مبارزات تغییر كرد. در این رویكرد شاگردان امام ضمن مبارزه‌ی سیاسی به بسترسازی فكری و فرهنگی به منزله‌ی یك اقدام انقلابی توجه خاصی ورزیدند.
آیت الله مفتح علاوه بر حضور قوی در صحنه‌ی مبارزات ضد حكومت، دارای سوابق قابل توجه فرهنگی بود. تدریس در دبیرستان دین و دانش كه راه و روش جدیدی را در پیش گرفته بود و هم‌گامی با مؤسسان اندیشمند آن، چون دكتر بهشتی و آیت‌الله حائری‌تهرانی و نیز تشكیل كانون دانش‌آموزان و فرهنگیان قم، از آن جمله است. تأسیس مجمع اسلام‌شناسی برای پژوهش در مسائل بنیادی اسلامی و انتشار چندین جلد كتاب از این مجموعه، تحت نظارت دكتر مفتح از فعالیت‌های مهم فرهنگی اسلامی نیروهای مذهبی به شمار می‌رود. گردانندگان این مجموعه، متفكران و نویسندگانی در حوزه‌ی مطالعات اسلامی بودند كه در دو سو مشغول مبارزه‌ی قلمی بودند؛ نخست در مقابل استعمار فرهنگی غربی حاكم بر جامعه و دیگری اصلاح اندیشه‌های انعطاف ناپذیر برخی اقشار متحجر مذهبی كه خود از عوامل رویگردانی افراد بسیاری ازدین و مذهب بودند. در این مبارزه‌ی پردامنه‌ی فكری و فرهنگی، لازم بود هم آشنایی و تسلط كامل بر اسلام و معارف حقه‌ی شیعه در حوزه‌های علمیه حاصل گردد و هم با اندیشه‌های جدید موجود در دانشگاه‌ها آشنا شود. شناخت اسلام راستین و ناب از یك سو برای زدودن خرافات و پیرایه‌های بی‌پایه در میان اقشار مذهبی و از سوی دیگر برای ارایه در مجامع دانشگاهی ضرورت داشت.
شخصیت‌هایی چون آیت‌الله شهید مظلوم دكتر بهشتی، آیت‌الله دكتر مفتح، دكتر محمدجواد باهنر، استاد مرتضی مطهری، و ... از آن جمله اندیشمندان تربیت شده‌ی مكتب امام خمینی(ره) بودند كه برای تعدیل، تغییر و تصحیح نظر دانشگاهیان نسبت به اسلام و مذهب، قدم در دانشگاه‌ها گذاشته و با تحصیل و یا تدریس و فعالیت گسترده، مروج اسلام ناب در مراكز دانشگاهی شدند. این اندیشمندان برای تأثیرگذاری بیشتر به استخدام در وزارت فرهنگ و وزارت آموزش عالی در آمدند تا ضمن حفظ وظایف اجتماعی بتوانند در تعلیم و تربیت اسلامی جوانان نقش داشته باشند و اگر به فعالیت‌های اجتماعی تبلیغی هم می‌پردازند، صرف انجام وظیفه باشد، نه نیازهای روزمره. دكتر مفتح از این شیوه‌ی فعالیت به عنوان (تز روحانی غیر حرفه‌ای) تعبیر می‌نمود.
محدودیت روزافزون فعالیت‌های تبلیغی و ارشادی، طی سال‌های بعد از تبعید امام، آیت الله مفتح را مجبور كرد در فعالیت‌های خود خط مشی جدیدی را اتخاذ نماید، زیرا در سال ۱۳۵۱ توسط ساواك ممنوع المنبر گردیده بود. تمركز بر فعالیت‌های آموزشی در دانشكده‌ی الهیات و معارف اسلامی، اقامه‌ی نماز در مسجد دانشگاه تهران، راهنمایی دانشجویان مقاطع مختلف از جمله‌ی این خط مشی‌ها بود.
پذیرش امامت جماعت مسجد تازه تأسیس «جاوید» و دایر كردن كلاس‌های مختلف، به زودی حساسیت ساواك را برانگیخت. احضار و اخطار به بانی مسجد و أخذ تعهد كتبی از او اقدامات صورت گرفته برای جلوگیری فعالیت در مسجد جاوید بود. سخنرانی آیت‌الله سیدعلی خامنه‌ای در مسجد جاوید، هم به دستگیری ایشان منجر شد و هم به دستگیری دكتر مفتح. هر دو دستگیر و تحویل كمیته‌ی مشترك ضد خراب‌كاری گردیدند.
هم‌چنین دكتر مفتح امامت جماعت مسجد «قبا» را پذیرفته بود، نام این مسجد هم، برگفته از مسجد قبای پیامبر اكرم(ص) بود به حق هم در تاریخ انقلاب اسلامی نقش مهمی ایفا كرد. نزدیكی به حسینه‌ی ارشاد و جوان‌گرایی دكتر مفتح در فعالیت‌های خود در اندك مدتی، این مسجد را به كانون رفت و آمد نیروهای انقلابی تبدیل كرد. بر نامه‌های موفق رمضان و برگزاری با شكوه نماز عید فطر سال ۱۳۵۶ در تپه‌های قیطره تجربه‌ای موفق بود كه در سال بعد ـ ۱۳۵۷ ـ به نحو احسن مورد استفاده قرار گرفت.
برگزاری اولین تظاهرات گسترده‌ی مردم تهران در روز عید فطر بعد از اقامه‌ی نماز، زمینه‌ساز راه‌پیمايی‌های بعدی گردید. راه‌پیمایی روز پنج شنبه ۱۶ شهریور در ادامه‌ی تظاهرات روز عید فطر ـ ۱۳۵۷/۶/۱۷ ـ دومین حركت گسترده‌ی مردم تهران بود. تظاهرات ۱۷ شهریور و كشتار مردم در میدان ژاله، حركت انقلاب برای سرنگونی سلطنت پهلوی راتندتر كرد.
هماهنگی‌هایی كه از سالیان قبل بین روحانیون انقلابی وجود داشت، در این سال، تشكیلاتی را به نام «جامعه‌ی روحانیت مبارز» به وجود آورد تا نهضت را برای حصول پیروزی سازمان‌دهی و هدایت نماید. آیت‌الله مفتح در كنار استاد مطهری و آیت‌الله بهشتی از اعضای مؤسس و اصلی و سخن‌گو و اولین دبیركل این تشكیلات بود.
در تشكیل كمیته برای استقبال از امام خمینی(ره) او حضور فعال داشت. تصاویر برجای مانده از سخنرانی تاریخی امام در ۱۲ بهمن سال ۱۳۵۷ در بهشت زهرا، حكایت از حضور او در كنار امام در جایگاه سخنرانی دارد. پیروزی انقلاب اسلامی، نیروهای انقلابی را با چالش‌های جدیدی رو به رو ساخت. تأسیس نظام جدید بر ویرانه‌های نظام شاهنشاهی و مشكلات ناشی از این انقلاب و دگرگونی، اندك نبود. تأسیس نهادهای انقلابی برای سر و سامان دادن به وضعیت نابسامان و مقابله با جریان‌های ضد انقلاب، از اولین ضرورت‌های كشور بود. پس از پیروزی انقلاب اسلامی مسجد قبا با توجه به سوابق سازماندهی و هدایت در دوران انقلاب از اولین مساجد تهران بود كه تشكیل كمیته‌ی انقلاب اسلامی را در خود شاهد بود.
در كنار مشاغل و گرفتاری‌های مسئولیت كمیته‌ی مسجد قبا، آیت‌الله مفتح، قسمت عمده‌ی وقت و انرژی خود را صرف دانشكده‌ی الهیات و دانشجویان می‌نمود. پی‌ریزی یك نظام بر اساس آرمان‌های اسلامی و انسانی، تلاش مضاعفی را طلب می‌كرد، به‌ویژه آن كه، فعالیت گروه‌های چپ در دانشگاه‌ها ضرورت توجه به نسل جوان دانشگاهی را برای رهبران فكری و فرهنگی انقلاب اسلامی چند برابر می‌كرد.
تلاش برای نزدیكی قشر دانشگاهی به قشر روحانی و بالعكس، دو گروه مهم و سازنده‌ی كشور، چه در دوره‌ی قبل از پیروزی و چه بعد از آن، از ویژگی‌های قابل مشاهده دكتر مفتح است. او كه در حوزه‌ی علمیه به درجه‌ی اجتهاد در استنباط احكام شرعی و فقهی رسیده بود، در عین حال با گذاشتن قدم به دانشگاه، تحصیلات آكادمیك را هم در عالی‌ترین سطح كسب كرده بود. بعد از انقلاب، اولین قدم‌های اساسی و اصولی برای ایجاد وحدت در این دو قشر توسط او برداشته شد.
آن چه در سراسر زندگی این رادمرد شهید می‌توان به خوبی یافت، اخلاص و عمل بر طبق و وظیفه‌ی الهی و نیز مبارزه‌ی سرسختانه و مستمر با رژیم طاغوتی بر همان مبنای انجام وظیفه‌ی الهی خود می‌باشد.
چند دهه مبارزه با رژیم پهلوی كه با تكیه بر قدرت فراوان و اختناق وسیعی كه در سراسر كشور ایجاد كرده بود، كار آسانی نبود. در هر زمان و مكان شكل خاص خود و تاكتیك ویژه‌ی آن زمان و مكان را می‌طلبید. ولی آن‌چه استمرار داشت، اصل مبارزه با رژیم طاغوتی پهلوی، برای پی‌افكندن و استقرار حكومت اسلامی بود.
این خلاصه‌ای از تمام تلاش‌های مخلصانه و شبانه‌روزی مجاهد نستوه حضرت آیت‌الله شهید دكتر مفتح می‌باشد. هم او كه پس از یك عمر مبارزه‌ی خستگی ناپذیر با رژیم شاه و طراحی و راه‌اندازی راهپیمایی‌های میلیونی، نقش بسیار چشم‌گیری در اوج‌گیری پیروزی انقلاب اسلامی ایفاد كرد؛ با پیروزی انقلاب اسلامی، وظیفه الهی خود را تلاش در سنگر سازندگی فرهنگی، معنوی و اقتصادی میهن اسلامی دانست و در كنار وظایف سنگینی هم چون شورای انقلاب، كمیته‌ی انقلاب اسلامی و ... دقت قابل توجهی را به این امر اختصاص داد.
اما دریغ و افسوس كه استفاده‌ی انقلاب از دست پرودگان مكتب روح الله به دست گل‌چین شوم خوارجیان فرقان، چندان طول نكشید و آیت‌الله دكتر مفتح هم در مسلخ عشق قربانی دوست شد و به دوست دیرینش آیت‌الله مرتضی مطهری ملحق شد. با گذشت بیست و نه سال از شهادت این عزیزان جای خالی آن‌ها در عرصه‌های علم و دین هر روز بیشتر از پیش احساس می‌شود.
روحشان در محشر با روح امام‌شان شاد باد ....
 

مقاله ها مرتبط