۰۲۱-۷۷۹۸۲۸۰۸
info@jannatefakkeh.com

فرزند فقاهت و شهادت

فرزند فقاهت و شهادت

فرزند فقاهت و شهادت

جزئیات

به مناسبت ۷ شهریور، سالروز شهادت سیدمحمدباقر حکیم

7 شهریور 1401
سیدمحمدباقر حکیم پنجمین فرزند آیت‌الله سیدمحسن حکیم مرجع تقلید شیعه در ۲۰ مرداد ۱۳۱۸.ش در شهر نجف‌اشرف متولد شد.
۲۱ اردیبهشت ۱۳۸۲.ش پس از حمله نیروهای آمریکایی به عراق و سرنگونی رژیم بعث در همین سال، به عراق بازگشت و در نجف اقامت گزید، اما در هفتم شهریور، پس از امامت نماز جمعه و هنگام خروج از صحن امیرالمومنین(ع) در نجف‌، بر اثر انفجار اتومبیل بمب‌گذاری‌شده به شهادت رسید.

سیدمحمدباقر حکیم تحصیلات حوزوی‌ را نزد پدرش آغاز کرد و فلسفه و علوم قرآنی را به‌طور تخصصی دنبال کرد و در فقه و اصول به درجه اجتهاد رسید. وی سپس به بغداد رفت و از ۱۳۴۳ تا ۱۳۵۴.ش به تدریس علوم قرآن و فقه در دانشکده اصول دین پرداخت. وی هم‌چنین در تاسیس مدرسه علوم اسلامی(مدرسه العلوم‌الاسلامیه) مشارکت داشت.
سیدمحمدباقر مورد اعتماد پدرش بود و به نمایندگی از او در بسیاری از فعالیت‌های اسلامی حضور می‌یافت. وی به همراه سیدمحمدمهدی حکیم، سیدمحمدباقر صدر و چند تن دیگر در سال ۱۳۳۷.ش حزب‌ الدعوه را تاسیس و در زمان مرجعیت سیدمحمدباقر صدر، زیر نظر وی فعالیت کرد.
در سال ۱۹۷۷ میلادی(۱۳۵۶.ش) و در انتفاضه صفر، سیدمحمدباقر حکیم به نمایندگی از سیدمحمدباقر صدر به میان زایران اربعین امام حسین(ع) رفت تا موجب تقویت روحیه آنان شود و آنان را بر اهداف اصلی، راهنمایی کند. محمدباقر حکیم در مسیر نجف به کربلا به مردم دلگرمی داد و خاطر نشان کرد که تا آخر در کنار آن‌ها خواهد ماند. پس از سرکوب انتفاضه، هزاران نفر از جمله ایشان دستگیر شده و به حبس ابد محکوم شدند. البته مدتی بعد با دستور عفو عمومی احمد حسن‌البکر در ۱۳۵۷.ش از زندان آزاد شد.
***
او در ایران، در مسائل سیاسی و فرهنگی فعالیت می‌کرد و مسئولیت‌های متعددی را برعهده گرفت که مهم‌ترین آن‌‌ها عبارتند از: دبیرکلی جماعت العلماءالمجاهدین فی‌العراق که در ۱۳۵۹.ش تاسیس شد، سخنگویی مجلس اعلای انقلاب اسلامی عراق که در ۲۶ آبان ۱۳۶۱ پایه‌گذاری شد، ریاست مجلس اعلای انقلاب اسلامی عراق در ۱۳۶۵، مشارکت در تاسیس مجمع جهانی تقریب بین مذاهب اسلامی و تصدی ریاست آن و قائم‌مقامی مجمع جهانی اهل‌بیت(ع).
علاوه بر این، او تشکیلات نظامی وابسته به مجلس اعلای انقلاب اسلامی به نام سپاه بدر را تاسیس کرد که در حدود سه‌ هزار سرباز داشت. این نیروها مهاجران عراقی در ایران بودند که در جنگ عراق با ایران، علیه نیروهای عراقی می‌جنگیدند.
با آغاز قیام مردم عراق بر ضد رژیم بعثی در شعبان سال ۱۴۱۱.ق برابر با اسفند ۱۳۶۹.ش، سپاه بدر برای حمایت از این قیام وارد خاک عراق شد. حکومت عراق این قیام را سرکوب کرد و سپاه مذکور کاری از پیش نبرد.
***
محمدباقر حکیم معتقد بود که مردم باید در انتخاب نوع حکومت خود آزاد باشند و این آزادی به هیچ دلیلی نباید محدود یا نفی شود. وی نوع حکومت جمهوری اسلامی را بر دیگر انواع حکومت‌ها ترجیح می‌داد و معتقد بود که حکومت را باید فقیه عادل و آگاه اداره کند. نقش مردم در این نوع حکومت، شناخت ولی‌فقیه و اطاعت از وی و نیز برقراری ارتباط با او از طریق نمایندگان است.
***
محمدباقر حکیم در سال ۱۳۷۸.ش نظریه تخصصی شدن مرجعیت دینی را مطرح کرد. از دیدگاه او، به دلیل تحولات سیاسی در جهان اسلام و سرکوب‌های سیاسی و مسئولیت‌های سنگین مراجع، مرجعیت دینی باید به سمت تخصصی شدن پیش برود. بر این اساس، بعضی از مراجع تنها به امر صدور فتوا و امور مربوط به آن و عده‌ای دیگر به امور سیاسی و اجتماعی بپردازند. این تخصص‌گرایی باید به تدریج افزایش یابد و موضوعات دیگری را نیز شامل شود.
***
حضرت امام خمینی رحمه‌الله‌علیه به خاندان حکیم و مبارزات آنان در عراق عنایت ویژه‌ای داشتند و به مناسبت‌های مختلف و با صدور پیام‌هایی، یاد و نام آنان را در جامعه اسلامی زنده نگه‌می‌داشتند. ایشان خاندان حکیم را «آل شهادت و فقاهت» لقب دادند و در پیامی فرمودند «شما و ما شاهد بودیم که این حزب فاسد(بعثی) با مرحوم آیت‌اللّه حکیم و آقازاده‌های معظم ایشان چه‌ها کردند و آن سید بزرگوار و مظلوم در آخر عمر با چه خون دل به اجداد بزرگوارش ملحق شد و شاهد حبس و زجر و فشار به فرزندان محترم ایشان بودید.»

مقاله ها مرتبط