۰۲۱-۷۷۹۸۲۸۰۸
info@jannatefakkeh.com

گام به گام تا کربلا

گام به گام تا کربلا

گام به گام تا کربلا

جزئیات

شرحی کوتاه بر عملیات غرورآفرین طریق‌القدس/ به مناسبت ۸ آبان، سالروز عملیات طریق‌القدس

8 آذر 1400
عزل بنی‌صدر از فرماندهی کل قوا و انتصاب شهید صیادشیرازی به فرماندهی نیروی زمینی در سال دوم جنگ، زمینه ارتباط تنگاتنگ و اتحاد نیروهای ارتش و سپاه بود. اتحادی که اولین ثمره‌اش شکست حصر آبادان در ۵ مهر سال ۶۰ بود. بعد از این موفقیت بزرگ، زمینه تبیین یک استراتژی جدید در جنگ که هدف نهایی‌اش آزادسازی مناطق تحت‌ اشغال دشمن بود فراهم شد و فرماندهان سپاه و ارتش به این نتیجه رسیدند که طراحی و انجام عملیات‌های گسترده با سبک و شیوه جدید امکان‌پذیر است. آن‌ها طی جلسات متعدد شرایط جدید جنگ را مورد بررسی قرار دادند و مبنی بر آن یک استراتژی جدید برای جنگ تعریف کردند که سه هدف اساسی را دنبال می‌کرد:
- انهدام هرچه بیشتر ماشین جنگی عراق
- آماده شدن برای انجام عملیات نهایی و آزادسازی گام به گام مناطق اشغالی
- دست‌یابی به مواضع مناسب برای کم کردن خطوط پدافندی و نهایتا آزادسازی نیروهای خودی از پدافند برای افزایش توان خودی در عملیات‌های بعدی
برپایه همین سه هدف، دوازده طرح موسوم به کربلا تهیه شد که هرکدام از این طرح‌های دوازده‌گانه بر اساس میزان تناسب توان خود با ظرفیت مورد نیاز منطقه عملیاتی، وضعیت زمین از جنبه نظامی و نیز اهمیت منطقه عملیاتی بر یک دیگر اولویت داشتند. برهمین اساس نیز بعد از مباحث مختلف میان فرماندهان سپاه و ارتش عملیات طریق‌القدس به عنوان اولین گام از سلسله عملیات‌های دوازده‌گانه کربلا طراحی و به مرحله اجرا در آمد.
عملیاتی که آزادسازی شهر بستان و بیش از پنجاه روستای منطقه، انهدام نیروهای دشمن در منطقه با استعداد یک لشکر و قطع ارتباط بین دو نیروی عمده در مناطق عمومی اهواز و دزفول و رسیدن به هور و امکان نفوذ در خاک عراق از عمده اهداف آن بود. عملیات در ساعت ۰۰:۳۰ بامداد ۸ آذر سال ۱۳۶۰ با رمز مقدس یا حسین علیه‌السلام و با عبور نیروهای پیاده یگان‌های سپاه از میادین مین و مواضع دشمن در چند محور هم‌زمان آغاز شد.
نیروهای عمل‌کننده در محور شمالی عملیات در همان ساعات اولیه درگیری، موفق شدند مواضع نیروهای عراقی را در خطوط اول، تصرف و نیروهای احتیاط را نیز در پشت خطوط پدافندی منهدم کنند. میزان موفقیت اولیه یگان‌های سپاه در محور شمال به حدی بود که فرمانده تیپ زرهی ارتش نیز به گردان‌های زرهی و مکانیزه خود فرمان داد تا از معابر باز شده چراغ روشن عبور کرده و ضمن انهدام دشمن و پشتیبانی نیروهای پیاده به سمت هدف‌های خودی در عمق منطقه پیشروی کنند. بدین ترتیب در ساعت هفت بامداد روز اول عملیات، تیپ امام حسین به همراه یک گردان از تیپ ۳ زرهی لشکر ۹۲ موفق شدند تنگه چزابه را  تصرف و تامین کنند. در این محور تا ساعت نه صبح کلیه اهداف تعیین شده تامین شد.
اما درمحور جنوبی عملیات، اوضاع به گونه‌ای دیگر بود. دشمن که فلش اصلی حمله رزمندگان اسلام را از این محور می‌دانست، با بهره‌گیری از مواضع متعدد و هوشیاری نیروهایش به سختی مقاومت می‌کرد و مانع پیشروی اولیه نیروهای ما می‌شد. به همین دلیل رزمندگان اسلام به رغم شکستن برخی خطوط اولیه وتصرف پل سابله و با روشن شدن هوا مجبور به عقب‌نشینی شدند. با برور شرایط سخت در محور جنوبی عملیات، تصمیم گرفته شد که نیروهای خودی در شمال با ورود به منطقه ابوچلاچ که منطقه‌ای کوچک و محصور بین شاخه‌های رود کرخه در غرب بستان بود، به سوی شرق و جنوب شرقی پیشروی کرده و بستان و سابله را تصرف و تامین کنند.
این مرحله از عملیات در روز دوم با ورود یگان‌های سپاه به منطقه ابوچلاچ تحقق یافت و شهر بستان بعد از ۴۲۰ روز اشغال آزاد شد. هم‌زمان با ورود رزمندگان اسلام به منطقه سابله و پیشروی به سوی ساحل شمالی رودخانه سابله و نهر عبید، نیروهای باقی مانده عراقی مواضع خود را در این منطقه ترک کرده، به جنوب رودخانه سابله گریختند.
روزهای سوم تا پنجم عملیات با تبادل آتش بین طرفین و تلاش نیروهای خودی برای نگه‌داری مواضع تصرف شده سپری شد.
روز ششم عملیات دشمن سعی کرد تا با بهره‌گیری از تعلل نیروهای ایرانی در اتخاذ یک پدافند مطمئن و مستحکم، از منطقه مثلث‌ ‌شکل شمال سابله بهره‌مند شده و آن را مجددا اشغال کند تا از این طریق بتواند بستان را هم در معرض تهدید قرار دهد اما هوشیاری فرماندهان و حضور به موقع نیروهای پیاده و زرهی و در قسمت شمال سابله باعث شد تا دشمن با تحمل تلفات سنگین چندین کیلومتر عقب‌نشینی کند.
نقطه پایانی عملیات طریق‌القدس، تلاش رزمندگان اسلام برای پاک‌سازی محدوده‌ای به وسعت هفتاد کیلومتر مربع بود که بین جنوب سابله و شمال رودخانه نیسان قرار داشت و هم‌چنان در اشغال نیروهای عراقی باقی مانده بود. پس از اعلام شناسایی منطقه و آماده‌سازی نیروها قرار بود طی عملیاتی این منطقه نیز آزاد شود اما قبل از شروع عملیات، فرمانده عراقی به اشتباه تاکتیکی خود مبنی بر حضور در یک منطقه محصور با موانع طبیعی پی برد و بر همین اساس در تاریخ ۳۰ آذر ۳۶۰ در پوشش آتش شدید توپ‌خانه بطور ماهرانه‌ای نیروهای خود را از منطقه مزبور خارج کرد و این محدوده هفتاد کیلومتری بدون انجام عملیات آزاد شد.

نویسنده: سیدصباح موسوی

مقاله ها مرتبط