اشاره: ۵۵۱ روز از اشغال بندر خرمشهر میگذشت و تلویزیون عراق، همچنان در اخبار هواشناسیاش گزارش آب و هوای «محمره» را به سمع و نظر عراقیها میرساند. هنوز خط اتوبوسرانی بصره- محمره فعال بود و صدام سرمست از در اختیار داشتن بخش قابل توجهی از سواحل شرقی اروند سعی داشت به مدد نهادهای بینالمللی، ایرانیان را به آتشبس وادارد. ماشین جنگی ایرانیان اما، میتازید و مناطق اشغال شده در نیمه دوم سال ۵۹ را یکی پس از دیگری بازپس میگرفت. جهانیان که در ابتدای جنگ و اشغال شدن چند شهر مرزی، کار انقلاب اسلامی را تمام شده میپنداشتند و موفقیتهای عراق را به صورت مضاعف برجسته میکردند، ابتدا در مقابل سیل پیروزیهای رزمندگان اسلام سکوت کردند یا آنطور که باید، آنها را منعکس نکردند. البته کمی بعد که با قدرت بلامنازع نیروهای ایرانی روبهرو شدند، دریافتند که سکوت جایز نیست و عملیاتهای پیروزمندانه ایران را باید تمام و کمال پوشش داد. آنچه در پی میآید بازتاب آغاز عملیات بیتالمقدس در ابتدای ماه می ۱۹۸۲ بود که بیش از سه هفته بعد منجر به آزادی خرمشهر شد.

فقط چند ساعت از شروع عملیات بیتالمقدس با هدف آزادسازی باقیمانده اراضی اشغالی خوزستان خصوصا بندر استراتژیک خرمشهر گذشته بود که خبرگزاری فرانسه در گزارشی با عنوان «خیلی مهم» خبر شروع عملیات تازه تهاجمی ایران علیه نیروهای عراقی را منعکس کرد: نیروهای ایرانی در اولین ساعات حمله، خطوط مقدم دشمن را به تصرف درآوردند. نیروهای ارتش و سپاه پاسداران انقلاب، مشترکا در این عملیات شرکت دارند. ایران در عملیات پیشین نزدیک به دو هزار کیلومتر مربع از خاک خود را پس گرفت.
حوالی ظهر نیز یونایتدپرس گزارش كرد: ایران حمله عظیمی در جبهه جنوبی جنگ خود با عراق آغاز کرده است. در این حمله بسیاری از سربازان عراقی اسیر شده و نیروهای ایرانی به مقادیر عظیمی از مهمات دست یافتهاند و ناحیه وسیعی از خاک ایران بازپس گرفته شده است.
اما از روز یازدهم اردیبهشت، روزنامههای جهان نیز عملیات بزرگ ایران را با آب و تاب پوشش دادند. فایننشال تایمز چاپ لندن در گزارشی تحت عنوان «ایران به حمله جدید برای استان نفتخیز دست میزند» نوشت: ایران مهمترین حملهاش را در طول جنگ ۲۰ ماهه آغاز کرد تا بندر نفتخیز خوزستان را آزاد کند. حمله ایرانیان، ظاهرا دو هدف استراتژیک دربرداشته که از شمال غرب نزدیک به سوسنگرد آغاز شده. آنها میتوانستند گروههای اصلی نیروهای عراقی را از یکدیگر جدا نگهدارند و آنان را محاصره کنند. خرمشهر که در دو ماهه اول جنگ تصرف شد، اکنون توسط ایران «شهر خون» نامیده میشود. این شهر، سمبل واقعی برتری نظامی عراق تا به حال و قویترین سمبل مقاومت ایرانیان بوده است. این نبرد برای صدام حسین یک شکست تقریبا همه جانبه است و فشار را بر رژیم بغداد برای تسلیم شدن به شرایط تهران تشدید میکند.
روزنامه انگلیسی گاردین نیز درباره عملیات بیتالمقدس نوشت: ایران حملهای را آغاز کرد که اگر موفقیتآمیز باشد، نیروی سرنوشتساز در جنگ ۱۹ ماهه خواهد بود. این حمله، پنج هفته پس از شکست تحقیرآمیزی که ایرانیها در جبهه مرکزی به عراق تحمیل کردند صورت گرفته است. در این حمله، نیرویی متشکل از سربازان منظم سپاه و نیروهای نامنظم داوطلب بسیج موفق شدند تا طلوع آفتاب از رودخانه کارون عبور کرده و خط اول دفاعی عراق در ساحل غربی کارون را بشکنند و بخشهایی از جاده خرمشهر به اهواز را تصرف کنند. عبور از رود کارون همیشه یک اقدام بسیار خطرناک به حساب میآمده، اما اگر ایرانیها به واقع استحکامات محکمی در ساحل غربی بنا کرده باشند، مواضع مقدم عراق در خطر محاصره کامل قرار خواهد گرفت.
تایمز، روزنامه لندنی در گزارشی به قلم رابرت فیسک زیر عنوان «ایرانیها در حمله دوم از کارون عبور میکنند» نوشت: ایرانیها پس از پیروزی در نبرد قبلی، لاف زدهاند که به زودی حمله دومی را برای بازپسگیری بندر ویران شده خرمشهر که ۱۸ ماه پیش به دست عراقیها افتاد آغاز خواهند کرد. عراقیها- مصداق ادعاهای متناقض جنگی- اعلام داشتند که حمله شروع شده، اما آنها ضدحمله کردهاند و اجساد دشمن، میادین نبرد را پوشانده است. آن چیزی که روشن است این است که ایرانیها در حال تحقق قول خود به ادامه جنگ علیه ارتش صدام حسین تا زمانی که کاملا به مرز ایران عقب رانده شده باشد، هستند.
مطبوعات آمريكا نیز نبرد بزرگ ایرانیان را پوشش دادند که البته در جای جای گزارش آنها غرضورزیهایی به چشم میخورد. لسآنجلس تایمز چاپ کالیفرنیا در شماره دوم می خود در گزارشی با عنوان «ایران خواهان براندازی رژیم عراق است» نوشت: حمله گسترده تازه ایران علیه نیروهای در هم شکسته عراق، تنها با هدف نابودی صدام حسین نیست بلکه درصدد سرنگون کردن رژیم حاکم بر بغداد و آماده کرده زمینه برای گسترش نفوذ انقلاب آیتالله خمینی بر تمامی منطقه خلیج فارس است. در پشت نقشه ایرانیها سه هدف وجود دارد که مسلم به نظر میرسد امواج اضطراب و نگرانی را به سطح منطقه نفتی خلیج فارس و ماورای آن بفرستند که عبارتند از:
۱- روی کار آوردن مسلمانان شیعه که اکثریت کشور تحت حاکمیت سنیها را تشکیل میدهند.
۲- گرفتن میلیاردها دلار غرامت جنگی از کشورهای نفتی منطقه که از تهاجم عراق حمایت کردهاند.
۳- مهمتر از بقیه برای غرب، استقرار یافتن و تحکیم حکومت اسلامی روحانیون در تلفیق با اشتیاق مذهبی و به راه انداختن موج ناسیونالیسم به عنوان یک نیروی غالب در خلیج فارس است.

برای آمريكا اهداف ایران، مفاهیم شومی را در خود دارد. خاورمیانه به عنوان منبع اصلی تامین نفت آمريكا و نیز صحنه درگیری اعراب و اسرائیل با منافع حیاتی آمريكا گره خورده است. منافعی که ممکن است با ناآرامی ملهم از ایران مورد تهدید قرار گیرد و از این نظر که خاورمیانه اکنون به عنوان تنها و خطرناکترین منطقه برای رویارویی آمريكا و شوروی، مورد توجه جهان است. بنابراین نیروی به حرکت آورنده تهاجم ایران که علیه آخرین تمرکز بزرگ قوای عراق صورت گرفته، بالقوه برای آمريكا بحرانزا و خطرناک است. لسآنجلس در جایی از گزارش خود به نقل از مقامات پنتاگون نیز نوشت: ما مجبوریم بنشینیم و منتظر بمانیم. چه دوست داشته باشیم یا نداشته باشیم، ایران هنوز بزرگترین کشور خلیج فارس است و آنگونه که جنگ نشان داد، قویترین کشور در این منطقه به شمار میرود.
روزنامه پان عرب القبس چاپ کویت نیز که آنچنان تمایلی به برتری نظامی ایران نداشت، در گزارش خود برتری نظامی عراق بر ایران را محور قرار داد. این روزنامه در خبری تحت عنوان «نیروهای عراقی حمله جدید ایرانیها را سرکوب کردند» نوشت: عراق حمله جدید ایران را به شدت سرکوب کرد كه طی آن بیش از ۱۲ هزار ایرانی کشته و تعداد زیادی ابزار و ادوات نظامی منهدم شدند و ۱۵ فروند از هواپیماهای آنان سرنگون شد. بیانیه نظامی ارتش عراق به صورت خلاصه، زیانهای وارده بر نیروهای ایران[در دو روز ابتدایی عملیات] را -که بامداد روز گذشته به نیروهای عراقی در منطقه جبابه در حوزه عملیاتی سپاه چهارم عراق تعرض کرده بودند- ۱۲۲۹۴ کشته، انهدام ۹۷ دستگاه تانک، ۷ پایگاه نظامی، ۲۳ دستگاه نفربر رزهی، ۹۵ فروند خودرو و ۱۶ فروند هواپیمای جنگی به اضافه مقدار زیادی ابزار و ادوات قابل استفاده برآورد کرد. صدها ایرانی در این حمله به اسارت نیروهای عراقی درآمدهاند.
روزنامههای فرانسوی، مانند دیگر روزنامههای اروپایی گزارشهای عملیات بزرگ ایران را منصفانه منعکس میکردند. لیبراسیون، فیگارو، لوموند، اومانیته، لومتن، لزاکو، لاکروا و... حقایق حمله بزرگ ایرانیان را برای مردم فرانسه و سایر اروپاییان گزارش كردند. «موفقیت تهران»، «حمله ایران»، «حمله ارتش ایران»، «نبرد برای خرمشهر»، «نیروهای ایران» و... از جمله عناوینی بودند که مطبوعات فرانسوی برای انعکاس عملیات بیتالمقدس به کار بردند و برتری نظامی ایران بر نیروهای عراقی را برای مخاطبانشان روایت کردند.
نویسنده: محمد گرشاسبی