۰۲۱-۷۷۹۸۲۸۰۸
info@jannatefakkeh.com

اولین‌های عشق

اولین‌های عشق

اولین‌های عشق

جزئیات

به مناسبت ۲۵ مهر، سالروز عملیات میمک توسط سپاه پاسداران در سال ۱۳۶۶

25 مهر 1403
منطقه میمک با سابقه درگیری‌های مرزی از قبل از انقلاب مورد توجه دو کشور ايران و عراق بوده است. گه‌گاه به دلایل واهی از طرف دولت عراق این منطقه قبل از شروع رسمی جنگ مورد هجوم نظامی و جدی قرار گرفت كه به‌عنوان مهم‌ترين دليل می‌توان به موقعيت خوب جغرافيايی ميمک اشاره كرد. این منطقه در غرب استان ایلام به صورت لوبیایی شکل و نزدیک مرز ایران و عراق قرارداشته و دید خوبی بر بخش وسیعی از خاک عراق دارد. این منطقه از نظر بافت دارای پستی بلندی های زیاد، پیچیده و صعب العبور است. تنگه بینا یکی از مهمترین بخش‌های این منطقه است، زیرا جاده مواصلاتی حلاله‌ـ‌گنجوان از این تنگه می‌گذرد. این تنگه بین ارتفاعات مهم چکر به طول 5 کیلومتر کشیده شده. سیف سعد (شمشیر پیروز) نام منطقه میمک در دولت عراق است که به خاطر اهمیت همین منطقه نام یکی از گردان‌های مستقل تانک عراق را سیف سعد گذاشتند. یکی از علت‌های واهی شروع جنگ از طرف دولت بعثی ادعای حاکمیت بر این منطقه است .
اما اشغال میمک...
در تاريخ ۱۳۵۹/۶/۱۹ نظامیان عراقی در مقابل بخش شمالی و میانی استان ایلام صف آرایی و آرایش انبوه نظامی پيدا کردند. پاسگاهای مرزی حلاله و نی خزر جزء اولین مناطق اشغالی بود. ارتفاعات میمک نيز بعد از یک هفته مقاومت نیروهای خودی به همراه پاسگاهای حومه مهران و دهلران به اشغال نيروهای بعثی درآمد.
بعد از این حمله وزیر دفاع صدام رسماً اعلام کرد: نیروهای مسلح عراق به مرزهای بین المللی رسیده‌اند و اختلافات ارضی خود را عملاً با ایران حل کرده‌اند!
با این عمل معبر وصولی صالح‌آباد ‌ـ‌ سرنی به طرف خط مرزی مورد تهدید جدی قرارگرفت و محور ایلام‌ـ‌صالح‌آباد و مهران ناامن شد و تنگه بیجار و بینا نیز هم .
استعداد نظامی عراق در این حمله یک تیپ پیاده بود در صورتی که نیروهای مقاومت ایرانی شامل یک گروهان مکانیزه و یک گروهان تانک بود که آن هم برای تقویت پاسگاه به صورت دسته یا گروه مستقر شده‌ بودند.
بعد از آگاهی از اشغال، لشکر ۸۱ زرهی کرمانشاه مامور شد به هرنحو مقدور معابر وصولی از میمک به ایران به ویژه سرنی ـ صالح‌آباد را تامین کند. در کنار این لشکر زرهی قوای انقلابی متشکل از نیروهای عشایر، سپاه و بسيج به فرماندهی‌سپاه منطقه۷ و تیم‌هايی از هوا نیروز ارتش بود که در مناطق مختلفی از جبهه مستقر شده بودند.
هدف این نیروها جلوگیری از پیش روی نیروهای دشمن از دشت لیک به طرف شرق و کامل کردن خطوط جنگی بود. اما قبل از حمله، تهاجم عمومی ارتش عراق در تاريخ ۱۳۵۹/۶/۳۱ به خاک عزیز کشورمان آغاز شد
اولین ضد حمله سربازان ایرانی در میمک
اولین پاتک سربازان غیورایرانی در ساعت ۵:۵۰ صبح روز ۱۳۵۹/۷/۲ در منطقه میمک آغاز شد. طبیعی بود که در آن شرایط شکست خود نمایی کند ولی آنها توانستند ۵۲ اسیر گرفته و به دشمن تلفاتی وارد کنند. نکته قابل توجه در این پاتک، نشان دادن حضور خود در معابر نفوذی شرقی میمک و آمادگی برای دفاع از تهاجمات به دشمن بود.
درست ۲ ماه بعد در تاریخ ۱۳۵۹/۹/۱۵ ساعت ۹ صبح رادیو اعلام کرد: "۲ فروند هواپیمای عراقی از نوع میگ ۲۱و ۲۳ در منطقه میمک و در مسیر پرواز مشغول عملیات هستند" با انتشار این خبر، از نیروهای هوانیروز مستقر در میمک خواسته شد هر چه سریعتر خود را استتار کرده وتا اطلاع ثانویه موتور هلیکوپترها را خاموش نگه دارند، اما برای اجرای این دستور زمانی باقی نمانده بود. زیرا هواپیماها بالای سر آنها در حال پرواز بودند. سرلشکر احمد کشوری در آن اوضاع به همراه کمک خلبان خود قصد داشتند تا با سرگرم کردن دشمن به ساير همرزمان خويش فرصت عمل بدهند اما اين اقدام و تصميم آن‌ها به‌شدت با مخالفت روبرو شد چون در‌اين ‌صورت شهادت آن‌ها قطعی بود. به هرحال آن‌ها تنها با استعداد ۳ راکت و مقداری فشنگ مشغول دفاع شدند. آنها سعی می‌کردند هواپیماها را به سمت خود بکشند. در این میان بودند هواپیماهایی که در مقابل چشمشان سقوط می‌کردند. پس از طی لحظات سخت و سرشار از رشادت، نهايتاً توسط راکت یکی از هواپیماهای دشمن مورد اصابت قرار گرفته و سرلشکر احمد کشوری به درجه رفیع شهادت رسیدند. کمک خلبان هم با مجروحیت بالا به بیمارستان اهواز و از آنجا به تهران انتقال یافت.
دومین پاسخ نیروهای رزمند ایرانی
در تاريخ ۱۳۵۹/۱۰/۱۹ عملیاتی با نام ضربت ذوالفقار در منطقه میمک اجرا شد.این اولین طرح عملیاتی لشکر ۸۱ زرهی بود که تهيه و آماده اجرا شد. مسئولیت عملیات در قسمت جنوبی لشکر ۸۱ از سد کنجان چم، در شمال مهران تا جنوب سومار، به تیپ ۱ زرهی لشکر واگذار شد که شامل میمک هم بود.
وضعیت دشمن در آن زمان، استقرار در ارتفاعات میمک وشمال آن تا سومار، حدود ۱۵ کیلومتر داخل ایران و در ارتفاعات صعب‌العبور شمال و شرق دشت لیک بود.
در قسمت جنوب این منطقه رزمندگان ما قسمتی از ارتفاعات مرزی در حوالی پاسگاه‌های کانی سخت و شورشرین را در دست داشتند درحاليكه در غرب دشمن، دشت مهران و ارتفاعات غربی سدکنجان چم را اشغال کرده بود.
هدف اصلی این عملیات آزادسازی میمک توسط تیپ ۱ زرهی لشکر ۸۱ بود. طرح ریزی برای اجرای عملیات در منطقه غرب صالح آباد و شمال مهران سرانجام در تاريخ ۱۳۵۹/۹/۲۲ پایان یافت. عملیات پدافندی و اقدامات آمادگی که شامل سازماندهی اجرای تمرینات عملی در مناطق مشابه مثل حوالی آبادی گنجوان بود، به مدت ۱ ماه به‌طور جدی دنبال می شد .
آغاز عمليات
ساعت ۶:۲۰ صبح روز ۱۳۵۹/۱۰/۱۹ عمليات با رمز ياالله آغاز شد. در ساعات اولیه پیشروی نیروهای ایرانی خوب بود و نشان از غافلگیری دشمن داشت. حرکت نیروها از شب قبل به سمت سرنی بود. رزمندگان خود را با هر مشقتی كه بود به میمک رساندند و با راهپیمایی فراوان در محل پیش بینی شده، مستقر شدند. حملات هوایی در روز در دست دشمن بود و توپخانه آن‌ها به شدت کار می کرد اما شب اكثر تحركات در دست ما بود. نیروهای خودی به طور کلی در ۲ قسمت بودند:گروهی در شمال ميمک و گروهی در جنوب آن. فاصله زیاد و سکوت شب باعث شد نیروهای شمالی شروع عملیات را اشتباها ساعت ۵ بدانند و همان ساعت حمله را شروع کنند. گرچه در اول کار ضربات سهمگین به دشمن وارد شد ولی دشمن با داشتن تجهیزات بیشتر نیروها را عقب راند. عملیات تیپ ۱ در شرف موفقیت نهایی بود. تمام گردانها به هدف خود رسیده بودند ولی در شمال وضع طور دیگری بود. فشار دشمن در این منطقه به قدری بود که گردانها به اهداف خود نرسیده و در حال عقب نشینی بودند. شب اول به یگانها دستوردادند در منطقه آزاد شده پدافند کنند و اقدامات لازم برای تحکیم مواضع را انجام دهند. در قسمت شمالی هم تا آخر آن روز بیشتر ارتفاعات میمک آزاد شده بود اما روز دوم توپخانه دشمن به شدت کار می‌کرد. آن‌ها برای اولین‌بار در این روز از گلوله‌های گاز شیمیایی در منطقه سدکنجان‌چم استفاده کردند بااين وجود رزمندگان تلاش کردند منطقه را از دشمن پاک كرده و حداقل پاسگاههای حلاله و نی خزر را در غرب میمک تامین کنند.
روز سوم عراقی ها از جناح شمال غربی پاتک زدند و اين درحالی بود كه در جناح شمالی میمک در حومه رودخانه تلخاب و تنگه بیجار هم نبرد سنگر به سنگر برقرار بود.
تلاش دشمن از سمت چپ ارتفاعات بود. با همه فشارهای شدید توپخانه که عرصه را برای بازپس‌گیری تردیدی نداشت برای رزمندگان تنگ كرده بود، فرمانده گردان 195 گزارش داد: پرچم ايران برفراز بلندترين قله ميمک برافراشته شد. دشمن برای همین آتش شديدی به روی واحدهای پیاده می‌ریخت و تمام تلاش خود را می‌کرد اما چه سود که موفق نشد و در ۱۳۵۹/۱۰/۲۲ حالت پدافندی در منظقه حاکم شد. این موفقیت گرچه در مقدار مساحت کوچک و با امکاناتی کمتر از عملیات‌های متعارف انجام‌شده اما به‌عنوان نخستین حمله موفقیت‌آمیز نیروهای ایرانی در یکی از حساس‌ترین مناطق نبرد از ديد حکومت عراق بود و بالطبع اثرات روانی آن بر هر دو کشور بیشتر از جنبه های ارضی بود.
عمليات عاشورا و آزادسازی ارتفاعات شمالی ميمک
غروب ۲۵ مهرماه سال ۶۳ عمليات عاشورا با رمز «يا اباعبدالله الحسين(ع)» و با هدف آزادسازی ارتفاعات شمالی و دامنه‌های غربی ميمک آغاز شد. اين عمليات نيمه گسترده با طراحی و فرماندهی سپاه و مشاركت ارتش به‌انجام رسيد. عمليات عاشورا در پی آن بود تا ضمن تحقق هدف‌های دست نيافته در عمليات ضربت ذوالفقار به انهدام نيروهای دشمن در دشت حلاله بپردازد.
از طرفی حضور نيروهای عراقی در ارتفاعات شمالی و نيز دامنه‌های غربی ميمک از ضريب امنيت منطقه به شدت كاسته بود و هرآن احتمال می‌رفت كه دشمن با بهر‌ه‌گيری از مناطق اشغالی پيشروی خود را مجدداً آغاز كند. اين‌گونه بود كه اين عمليات با نيرويی برابر با ۱۷ گردان سپاه و ۹ گردان ارتش كه تحت امر قرارگاه تاكتيكی سلمان سازماندهی شده بودند و زيرنظر قرارگاه مركزی نجف عمل می‌كردند در سه مرحله اصلی انجام شد:
ـ محور شمالی: ارتفاعات گرگنی ۳۵۰ و بانی تلخاب
ـ محور ميانی: ارتفاعات فصيل و يال شمالی ميمک كه به ارتفاع معروف ۲۵ متصل است.
ـ محور جنوبی: فرورفتگی ارتفاعات موجود، معروف به شيار نی‌خزر.
براثر اين حمله غافلگيرانه كه با مقاومت شديد نيروهای متجاوز و اجرای پاتک‌های متعدد و آتش سنگين توپخانه و حملات هوايی آن مواجه شد رزمندگان اسلام توانستند ضمن وارد آوردن تلفات و خساراتی به دشمن بيش از ۴۰ كيلومتر مربع از اراضی اشغالی را آزاد كنند. در اين عمليات بيش از ۳۷۰۰ نفر از نيروهای دشمن كشته و زخمی شدند و ۱۸۰ نفر به اسارت درآمدند. همچنين چندين دستگاه تانک و خودروی نظامی منهدم شد و نيروهای ايرانی توانستند چهار دستگاه تانک، هفت خودرو و ساير ادوات نظامی را به غنيمت بگيرد.
خرداد ۶۶ و عمليات نصر ۲
پس از گذشت ۷ سال از آغاز جنگ هنوز بخش‌هايی از ميمک دردست عراق بود. علاوه برآن ارتش عراق در تحركات ابتدايی سال ۶۶ نقاط ديگری از اين منطقه را اشغال كرد. درحالی كه توجه نيروهای خودی از جبهه‌های جنوبی معطوف به بخش‌های ديگر شده بود، ارتش به طراحی و اجرای عمليات محدودی در ميمک پرداخت. در نخستين ساعات روز ۱۳ خرداد ۶۶ عمليات نصر ۲ با رمز «يا حسين مظلوم(ع)» و با هدف آزادسازی ارتفاعات مشرف بر خطوط مواصلاتی و انهدام قوای دشمن، به‌‌دست نيروهای زمينی ارتش آغاز شد. در محور اول نيروهای عمل‌كننده توانستند اهداف خود را تامين كنند. اما در محور ديگر عمليات خطوط دشمن فرونريخت و مناطق نی‌خز و حلاله همچنان در اشغال نيروهای عراقی باقی ماند. در اين عمليات ارتفاعات غرب ميمک معروف به «ناف ميمک» آزاد شد.
رزمندگان ارتش با يک عمليات ديگر تصميم گرفتند باقيمانده خاک ميمک را نيز از وجود بعثی‌ها پاک كنند و حلاله كه همچنان در اشغال بود را نيز آزاد سازند.
و اين‌گونه بود كه با طراحی عمليات نصر ۶ در تاريخ ۱۰ مرداد ۶۶ با رمز «ياابا‌عبدالله‌الحسين(ع)» به دشمن حمله كردند.
ميمک يک‌پارچه آتش شده بود. ارتش عراق هرچه در توان داشت به‌كار گرفت و از زمين به‌وسيله توپ، كاتيوشا، پدافند، دوشكا، آرپی‌چی و سلاح‌های ديگر و از آسمان با هليكوپتر و هواپيما منطقه عميات را هدف قرارداد. نقاط استراتژيک و مهم با همت، تلاش و شهامت تعدادی از رزمندگان فتح شد. خلبانان تيزپرواز با هدف قراردادن تانک‌ها و مواضع دشمن زمينه را برای عقب‌نشينی كامل نيروهای بعثی فراهم‌آوردند.
نيروهای ارتش با همراهی هوانيروز توانستند مواضع دشمن را نابود كنند و پرچم ايران را برفراز ميمک به اهتزاز درآوردند.


نویسنده: محمدهادی ارفع


مقاله ها مرتبط