۰۲۱-۷۷۹۸۲۸۰۸
info@jannatefakkeh.com

نقبی به شریان

نقبی به شریان

نقبی به شریان

جزئیات

نگاهی کوتاه به نقش اعتصاب کارکنان صنعت نفت در پیروزی انقلاب اسلامی/ به بهانه ۲۲ بهمن، سالروز پیروزی انقلاب اسلامی ایران

22 بهمن 1400
اشاره: با مطالعه اجمالی تاریخ ایران، به راحتی می‌توان دریافت که نفت، نقشی موثر و اساسی در پیشینه سیاسی کشور ما دارد. مواردی چون امتیازدهی به انگلیسی‌ها در جریان فروپاشی حکومت قاجار، روی کار آمدن رضاشاه، اشغال ایران توسط متفقین در جریان جنگ دوم جهانی، شکل‌گیری نهضت پر فراز و نشیب ملی شدن صنعت نفت و کودتای ۲۸مرداد سال ۱۳۳۲، همگی به طور مستقیم یا غیرمستقیم با مقوله نفت در ارتباط بوده‌اند. اما آن‌چه در این جریان، بسیار مهم و مثبت به نظر می‌آید، نقش کارکنان این صنعت در پیشرفت و سرعت بخشیدن به جریان پیروزی انقلاب اسلامی در سال ۵۷ است که به طور خلاصه به آن پرداخته‌ایم.
 

 
ایران با دارا بودن سهم ۲۰درصدی از تولید اپک، بعد از عربستان به عنوان دومین صادرکننده عظیم نفت در دنیا شناخته می‌شد. صادرکننده‌ای که دارای بزرگ‌ترین پالایشگاه نفت دنیا در آبادان نیز به شمار می‌آمد. مطمئنا این صنعت با گستردگی و سودآوری بالا و غیر قابل اغماضش اشتهای قدرت‌های بزرگ دنیا مثل آمریکا را تحریک می‌کرد تا در بین همه کشورهای سرشار از منابع انرژی خاورمیانه روی ایران انگشت بگذارند.
مقدمه حرکت بزرگ و بسیار موثر کارکنان صنعت نفت، از ۱۸ شهریور ۵۷ و تنها یک روز بعد از فاجعه جمعه سیاه کلید خورد و طی آن صدها نفر از کارگران و کارکنان پالایشگاه نفت تهران در اعتراض به شرایط شغلی و میزان درآمدشان دست از کار کشیدند. این اقدام در ابتدا تنها رنگ و بوی یک اعتراض صنفی را داشت. اعتراضی که سلسله‌وار سایر پالایشگاه‌های کشور را با خود همراه کرد و کارکنان پالایشگاه‌های تبریز، اصفهان، شیراز و آبادان نیز کم‌کم به جرگه این اعتصاب پیوستند. دوم مهر ماه، پالایشگاه آبادان به عنوان آخرین حلقه این زنجیره، شاهد درگیری خشونت‌آمیز بین کارکنان معترض و نیروهای نظامی بود. خشونتی که به جای ایجاد رعب و وحشت نتیجه‌ای عکس داشت و خیلی زود کارکنان اداره مرکزی نفت را هم به پشتیبانی از همکاران خود به میانه میدان آورد. با گسترش و همه‌گیر شدن اعتصاب در صنعت نفت و به دنبال آن سخنرانی حضرت امام(ره) در محکومیت رژیم پهلوی به خاطر فروش نفت به اسرائیل که آن را امری اعتصاب کارمندان صنعت نفت برای پیروزی انقلاب اسلامیغیرشرعی و مغایر منافع ملی ایران می‌دانست، موج اعتصاب‌ها کم‌کم از درخواست‌های صنفی و رفاهی به سوی مخالفت با رژیم سلطنت تغییر جهت داد. تغییر جهتی که مهم‌ترین ثمره‌اش بسته شدن شیر صادرات نفت به کشورهای غربی در پنجم دی سال ۵۷ بود و در تولید و صدور نفت اختلال ایجاد کرد. درآمد ارزی تقریبا به صفر رسید و حکومت وابسته به فروش نفت، لحظه لحظه در شرایط بحرانی‌تری قرار گرفت. هرچه رژیم برای پایان دادن به جریان سری اعتصابات، متوسل به ارعاب و تهدید می‌شد، در مقابل حضرت امام با حمایت و تایید همه‌جانبه اقدام کارکنان صنعت نفت، کار را برای رژیم سخت‌تر می‌کرد و معترضین را در راه‌شان مصمم‌تر.
دولت برای خنثی کردن جریان اعتصاب‌ها در اقدامی نامتعارف با دعوت از بازنشستگان و به کارگیری نظامیان سعی در تولید دوباره نفت خام داشت، اما این اقدام هم موثر نبود و تنها نتیجه‌اش آسیب دیدن بخش‌هایی از تاسیسات به دلیل عدم آشنایی نظامیان با نحوه کارکرد آن‌ها بود. با شدت یافتن بحران نفتی، فشار حکومت برای شکستن سد اعتصاب‌ها بیش‌تر می‌شد که پیام حضرت امام(ره) هم‌چون روح تازه‌ای در کالبد کارکنان صنعت نفت دمیده شد و آن‌ها را ملزم به مقاومت بیش‌تر کرد. امام خمینی در این پیام، خطاب به کارکنان اعتصاب‌کننده فرمود: «سلام من و ملت ایران بر کارگران و کارمندان شرکت نفت ایران. رحمت خدا بر شما آگاهانی که با اعتصاب پر ارزش خود روی ملت را سفید نمودید. اعتصاب شما هر روز و هر ساعتش با ارزش و کوبنده است. ارزشمند برای ملت غارت‌زده ایران که از جریان این طلای سیاه و مخزن پربرکت کشور که سال‌هاست خائنان به غارت داده‌اند و نفت‌خواران به غارت برده‌اند جلوگیری کرده و از هدر دادن مال ملت فقیر به اندازه قدرت‌تان منع نموده‌اید و کوبنده خائنانی که چوب حراجش را پشتوانه‌ای برای بقای حکومت طاغوتی خویش می‌دانند. هر ساعتِ اعتصاب شما خدمتی است به خداوند متعالی و به کشور اسلام
پس از پیروزی انقلاب، در پی فرمان حضرت امام مبنی بر شکستن اعتصاب‌ها، جمعی از اعتصاب‌کنندگان در مقابل ساختمان مرکزی شرکت سهامی خاص خدمات در اهواز تجمع کردند. در این اجتماع، کارکنان صنعت نفت اعلام کردند که در پی اجرای فرمان حضرت امام از این ساعت همگی در سر کار خود حاضر خواهند شد و به سرعت، کار تعمیر، حفظ و حراست و آماده كردن تاسیسات برای صدور نفت به خارج را ادامه می‌دهند. این چنین، بعد از وقفه هفتاد روزه تولید و صادرات نفت که آخرین و کارآمدترین ضربات را بر پیکر حکومت پهلوی وارد کرده بود، پالایشگاه‌های سراسر کشور با دستور مستقیم حضرت امام، کار خود را شروع کردند. امام خمینی بعدها در سخنرانی در جمع نمایندگان کارگری و کارکنان صنعت نفت با اشاره به این اقدام فرمودند: نهضت ما گرچه مرهون همه اقشار ملت است ولیکن بعضی اقشار یک ویژگی خاص داشتند، از جمله کارکنان صنعت نفت. برای این که این‌ها در مقامی بودند که شریان حیات اجانب در دست آن‌ها بود. شریان حیات رژیم منحوس در دست آن‌ها بود. از این جهت ما بیش‌تر از سایر اقشار به آن‌ها ارج می‌گذاریم و تشکر می‌کنیم.

نویسنده: زینب‌سادات سیداحمدی

مقاله ها مرتبط