۰۲۱-۷۷۹۸۲۸۰۸
info@jannatefakkeh.com

راهپیمایی ۲۹ دی ۵۷ به روایت مطبوعات

راهپیمایی ۲۹ دی ۵۷ به روایت مطبوعات

راهپیمایی ۲۹ دی ۵۷ به روایت مطبوعات

جزئیات

در نگاهی به صفحات کیهان و اطلاعات/ به مناسبت ۲۹ دی، سالروز راهپیمایی میلیونی مردم در اربعین حسینی

29 دی 1401
اشاره: ۹۲۳ سال پس از نخستین حکومت شیعه تاریخ جهان؛ آل‌بویه و سه قرن پس از رسمی شدن مذهب تشیع توسط حکومت صفویه، امام خمینی به عنوان فقیهی که میراث‌دار فقه جعفری بود، پس از برخاستن علیه رژیم پهلوی و سپس تبعید به نجف، اولین بنیان‌های حکومت اسلامی را با توجه به آن‌چه امامان معصوم(ع) گفتند و آن‌چه فقیهانی چون شیخ طوسی و... به یادگار گذاشتند برپا کرد. او در کتاب ولایت فقیه که در سال ۱۳۴۴ در نجف به نگارش درآورد دکترین حکومت اسلامی را بیان کرد که به دلیل هم‌راستا بودن با آن‌چه قرآن و عترت رسول الله(ص) نقل می‌کردند مورد استقبال مسلمانان و آزادگان ایران قرار گرفت و ثمره‌اش خیزش دوباره مردم در دی ماه سال ۱۳۵۶ بود. اوج گرفتن دوبارة نهضت اسلامی به‌واسطه توهین روزنامه حکومتی اطلاعات به مرجع شیعیان، آیت‌الله خمینی و نیز احساس خطر کردن شاه از وجود ایشان در سرزمین همسایه غربی، موجب شد با تبانی دو دولت، امام خمینی خروج از عراق و سکونت موقت در فرانسه را انتخاب کند. سکونتی که سبب خیر شد. آن‌جا بود که امام خمینی برای نخستین بار عبارت سیاسی «جمهوری اسلامی» را مطرح کردند.

مدل حکومتی جمهوری اسلامی، همه رسانه‌های جهان را به تعجب وامی‌داشت. مدل حکومتی که برای اولین بار در تاریخ اجرا می‌شد و بنا بود قواعد بازی غرب و شرق را بر هم بزند. همه تلاش‌های غرب برای جلوگیری از اجرا شدن چنین مدلی در ایران ادامه پیدا کرد که از جمله آن‌ها می‌توان به برگزاری جلسه محرمانه سران سه کشور آمریکا، انگلیس و فرانسه در جزیره گوادلوپ اشاره کرد. جلسه‌ای که موارد مطرح شده در آن، اسناد موثقی است در اثبات تلاش غرب برای روی کار نیامدن اسلامگراها در ایران و تلاش برای به حکومت رساندن جبهه ملی. اما مهندسی بی‌نظیر امام خمینی در اتفاق‌های بعد از گوادلوپ موجب شد ۱۳ روز بعد از این کنفرانس و سه روز بعد از فرار شاه، مردم ایران در راهپیمایی بزرگ و تاریخی اربعین حسینی در تهران و بسیاری از شهرهای ایران برای نخستین بار شعار «استقلال، آزادی، جمهوری اسلامی» سر دهند.
چهارشنبه ۲۷ دی ماه یعنی زمانی که موج فزاینده استعفای نمایندگان دو مجلس شورای ملی و سنا ادامه داشت و برخی دولت‌مردان نیز فرار را بر قرار ترجیح می‌دادند، امام خمینی در نوفل‌لوشاتو، همه آحاد ملت را به شرکت در راهپیمایی بزرگ اربعین دعوت کرد. روزنامه اطلاعات، تیتر یک خود را با اندازه بزرگ به این موضوع اختصاص داد و اعلامیه امام خمینی را در صفحه آخر منتشر کرد:
«به تظاهرات و شعارهای پرشور علیه رژیم سلطنتی و دولت غاصب ادامه دهید و اگر منحرفین و مخالفین اسلام بخواهند اخلالی به وجود آورند و نظم را بر هم بزنند جداً جلوگیری کنید».
اطلاعات در همین صفحه، با شور و شوق وصف‌ناپذیری، همه اعلامیه‌ها و بیانیه‌های انجمن‌ها و گروه‌ها و اشخاص را برای شرکت در راهپیمایی بزرگ اربعین درج کرد:
«انجمن اسلامی معلمان ایران از همه زنان و مردان معلم تهران خواسته که دقیقاً از مناطق 9 گانه‌ای که توسط روحانیت اعلام شده حرکت کنند تا یکپارچگی نهضت اسلامی را نشان دهند... جمعیت زنان مبارز و پیشرو تهران از همه زنان خانه‌دار و فرهنگی و کارمند و کارگر خواسته که در تظاهرات اربعین شرکت کنند و ساعت ۹ صبح در انتهای بلوار الیزابت نبش پارک امیرآباد حضور داشته باشند(جالب این است که نام این پارک، فرح بوده و خود مردم یک ماه پیش از پیروزی انقلاب نامش را به امیرآباد تغییر دادند)... دانشجویان و دانش‌آموزان مسلمان از زیر پل دروازه‌دولت، کربلایی‌های مقیم تهران از چهارراه گلوبندک، جامعه یهودیان روشنفکر ایران از خیابان آناتول‌فرانس، ورزشکاران مسلمان از پیچ‌شمیران، جامعه هیئت علمی دانشگاه تهران از صحن دانشگاه، کارکنان راه‌آهن از میدان راه‌آهن، کمیته مبارزات سیاسی بارفروشان تهران از مسجد انبار خیابان ری، سازمان ملی پزشکان و دندانپزشکان ایران از محوطه بیمارستان هزارتخت‌خوابی، کارکنان وزارت‌امورخارجه از ضلع شمال غربی میدان فردوسی، فرهنگیان ناحیه ۷ از پل جوادیه، معلمان عضو کانون مستقل معلمان تهران از پشت تئاتر شهر، ورزشکاران و قهرمانان ورزشی از ورزشگاه امجدیه، جامعه هنرمندان مترقی ایران از میدان ونک، کارکنان صنعت آب و برق کشور از خیابان بهار جنوبی، آیت‌الله حاج سیدمحمدباقر خوانساری از خیابان گرگان و حجت‌الاسلام فلسفی از منزل‌شان در خیابان ری به سمت خیابان و میدان آزادی حرکت می‌کنند تا بزرگ‌ترین گردهمایی علیه رژیم پهلوی و اعلام همراهی با نهضت انقلابی ملت ایران را تشکیل دهند».
روزنامه کیهان نیز در صفحه اول خود اعلامیه آیت‌الله طالقانی را درج کرد که در آن نوشته شده بود:
«صاحبان هرگونه آرا و عقاید، موظفند مظهر یک حرکت و داخلِ یک صف باشند و شعارهای کمونیستی نیز در راهپیمایی جمعه ممنوع است. از برادران و خواهران و فرزندان عزیز انتظار دارم در راهپیمایی روز اربعین حسینی با تظاهرات شکوهمند و پرخاشگرانه و در کمال نظم و انضباط، پایداری و همبستگی خود را بار دیگر آشکارتر سازند. ضرورت دارد شعارها و کلیه امور مربوط به راهپیمایی در یک جهت و هدف بوده، بنابراین در اجرای دستورات مسئولین انتظامی مراقبت کامل داشته باشید».
بالاخره روز موعود فرا رسید و میلیون‌ها تهرانی در خیابان‌های مرکزی شهر و نیز صدها هزار شهرستانی در شهرهای بزرگ به انقلاب اسلامی ایران و آن‌چه امام خمینی از قلب اروپا به عنوان نقشه راه ترسیم کرده بود اعلام وفاداری کردند. روزنامه اطلاعات در تیتر بالای صفحه خود این راهپیمایی را رأی اعتماد به انقلاب اسلامی اعلام و در تیتر درشت‌تر خود زیر لوگو، اعلام اصول جمهوری اسلامی را درج کرد. مردم تهران در این راهپیمایی میلیونی که به خیابان‌های آیزنهاور(آزادی) و میدان شهیاد(آزادی) منتهی می‌شد، نام این خیابان و میدان را همان روز به آزادی تغییر دادند و نیز این شعارها برای نخستین بار ساخته شد: «استقلال، آزادی، جمهوری اسلامی»، «نظام شاهنشاهی عامل هر فساد است، جمهوری اسلامی مظهر عدل و داد است»، «در طلوع آزادی، جای شهدا خالی».
روزنامه اطلاعات در مطلب اصلی خود درباره راهپیمایی اربعین نوشت:
«راهپیمایی و اجتماع دیروز، در اصل به یاد و بزرگداشت چهلمین روز شهادت سرور شهیدان امام حسین(ع) در ابهت و شکل یک نمود اجتماعی و سیاسی در تهران برگزار شد و نیز در ادامه اربعین‌هایی بود که از ۱۹ دی قم شروع شد و نهضت را به این‌جا رساند. با این ‌که آسمان تهران بارش پراکنده خود را آغاز کرده بود، اما حتی یک نفر چتر بر سر نداشت و همه مردم می‌خواستند هیچ چیز میان کلام آن‌ها و فریاد آن‌ها که باید به کهکشان برسد حایل نباشد. هوا سرد بود، اما گرمی قلب‌های مردم تهران آن‌قدر بود که انگار تابستان است و راه آسان... دانشجویان دانشکده هنرهای تزیینی، تابلوی بزرگی از حضرت آیت‌الله‌العظمی خمینی را که با مهارت و استادی نقاشی شده بود به اندازه ۵ متر در ۳ متر از شمال خیابان پهلوی(ولیعصر) به سمت چهارراه آوردند و بعد در مسیر خیابان شاهرضا(انقلاب) به سوی میدان آزادی بردند. حدود ۳۰۰ دانشجوی دختر و پسر هم پشت تابلو راهپیمایی می‌کردند و شعارهای ملی- مذهبی می‌دادند. حدود ساعت یک عصر، مینی‌بوس حامل آیت‌الله طالقانی که به یک کیلومتری میدان آزادی رسید، متوقف شد و آیت‌الله همان‌جا قطع‌نامه میتینگ بزرگ را قرائت کردند».
روزنامه کیهان نیز در صفحه اول خود با تیتر درشت «عظیم‌ترین راهپیمایی مذهبی و سیاسی تاریخ» راهپیمایی اربعین را توصیف کرد و تیتر دوم خود را در زیر لوگو این‌گونه آورد:
«قطع‌نامه راهپیمایان: ما خواهان جمهوری آزاد اسلامی هستیم».
یادداشت‌نویس کیهان در ستون سرمقاله صفحه یک این روزنامه مورخ ۳۰ دی ۱۳۵۷ نوشت:
«شاه از ایران رفته و به گمان فوری، دوران زمامداری او به سر آمده است. عرف روزنامه‌نگاری این است که در چنین برهه‌ای، نظر روزنامه درباره شخصیت شاه و حاصل اعمالش بیان شود، اما به اقتضای مسئولیت ملی و انسانی، بحث درباره شاه را به آینده موکول می‌کنیم. ما معتقدیم انقلاب ایران اصیل، انسانی و مردمی است. آن‌چه اکنون در خون شهیدان ما غرق می‌شود یک نظام مملو از نامردی‌ها است. تاریخ ثابت کرده است هیچ رژیمی نمی‌تواند با سلب امنیت سیاسی مردم برای خود امنیت ایجاد کند. رژیم به ملت اعلان جنگ داده بود؛ جنگ برای تبدیل رسمی ایشان(تمام مردم ایران)، به کارمندان دستگاه کشوری. رژیم با قدرت می‌گفت هرکس نمی‌خواهد این خودکشی سیاسی را بپذیرد باید از ایران برود. نتیجه این سیاست را دیروز دیدیم. شکست این سیاست، تکرار بسیار ارزشمند بزرگ‌ترین درس تاریخ است. درسی که بیش از همه باید به کار رهبران آینده ایران بیاید».
اربعین ۱۳۹۹ نقطه عطف تاریخ انقلاب بود و از آن روز، همه گروه‌ها متحد شدند که بنا بر گفته امام خمینی پس از فرار شاه، پیروزی را کامل کنند و تا سرنگونی رژیم پهلوی دست از مبارزه برندارند. کم‌تر از دو هفته از آن روز، در برج ربیع‌الاول، امام خمینی به میهن بازگشت و با خود بهار آزادی آورد و در ۱۳ ربیع‌الاول ۱۳۹۹ نظام ۲۵۰۰ ساله شاهنشاهی سقوط کرد.

نویسنده: محمد گرشاسبی

مقاله ها مرتبط