رسوایی کانادا با نقره‌داغ گزارشگر سابق سازمان ملل به دلیل حمایت از فلسطین

گروه بین‌الملل دفاع‌پرس: در دل زمستان سیاسی کانادا ماجرای بازجویی از دانشمند برجسته ۹۵ ساله و گزارشگر ویژه سابق سازمان ملل متحد، «ریچارد فالک»، در امور حقوق بشر فلسطینیان، به نمادی از تناقض‌های دموکراتیک این کشور بدل شده است. «فالک» که سال‌ها صدای مظلومان فلسطینی در برابر نقض‌های سیستماتیک اسرائیل بوده، روز پنج‌شنبه در فرودگاه بین‌المللی پیرسون تورنتو متوقف شد و بیش از چهار ساعت به سؤالات امنیتی پاسخ داد.

مقامات کانادایی به او و همسرش، «هیلال الور»، دانشمند حقوقی برجسته، اعلام کردند که حضور آنها «خطری برای امنیت ملی کانادا» به حساب می‌آید. این اتفاق که به ظاهر یک بازرسی مرزی ساده است، نگرانی‌های عمیقی را برانگیخت.

بازجویی چهار ساعته گزارشگر سابق سازمان ملل

تصویر «فالک»، مردی با مو‌های سپید و چشمانی پر از تجربه، که در آستانه ۹۶ سالگی به جای استراحت، در مرز‌های سرد کانادا تحت بازپرسی قرار می‌گیرد، تلنگری به وجدان عمومی کانادا است. فالک به الجزیره گفت که مأموران از وی درباره فعالیت‌هایش در خصوص غزه، اسرائیل و نسل‌کشی و حضور در رویداد بررسی نقش کانادا در جنگ اسرائیل علیه غزه سوال و جواب کردند.

این برخورد، موجی از خشم را در میان فعالان کانادایی برانگیخته و فریاد‌هایی برای پاسخگویی از بالاترین سطوح دولت را به پا کرده است. «کوری بالسام» مسئول هماهنگ‌کننده گروه «صدای یهودیان مستقل کانادا» که از حقوق فلسطینیان دفاع می‌کند، با صدایی پر از خشم و ناراحتی می‌گوید: «ما به پاسخ بالاترین سطوح دولت نیاز داریم».

وی هشدار می‌دهد که چنین رفتاری، پیامی ترسناک ارسال می‌کند: «هیچ‌کدام از ما از سرکوب اعتراض و فشار بر صدا‌هایی که از رژیم اسرائیلی انتقاد می‌کنند، در امان نیستیم». بالسام تأکید می‌کند که این حادثه، سایه‌ای ترسناک بر همه کانادایی‌هایی می‌اندازد که جرئت می‌کنند در مورد حقوق بشر و به ویژه فلسطین سخن بگویند.

سکوت سنگین دولت کانادا

با وجود اعتراضات، مقامات کانادایی تا کنون سکوت اختیار کرده‌اند. اما دفتر وزیر امنیت عمومی «گری آنانداسانگاره» که بر آژانس خدمات مرزی کانادا (CBSA) نظارت دارد، در بیانیه‌ای خطاب به الجزیره، این ماجرا را تأیید کرده و وعده پیگیری داده است.

«سایمون لافورتون» سخنگوی وزیر، در ایمیلی نوشت: «تدابیر امنیتی ملی بخشی جدایی‌ناپذیر از چارچوب مهاجرت و مدیریت مرزی ما هستند و اگرچه نمی‌توانیم در مورد موارد خاص اظهار نظر کنیم، اما متعهد هستیم که اطمینان حاصل کنیم فرآیند‌های غربالگری مرزی ما به رویه‌های قانونی و تعهدات بین‌المللی احترام می‌گذارند».

وی افزود که وزیر از آژانس خدمات مرزی کانادا درخواست کرده است تا جزئیات دقیق‌تری در مورد چگونگی وقوع این ماجرا ارائه دهد. با این حال، این وعده‌ها برای منتقدان کافی نیست؛ آنها می‌خواهند بدانند چرا مردی ۹۵ ساله که سال‌ها برای صلح جنگیده به عنوان تهدید امنیتی تلقی می‌شود.

«الکس پترسون»، مدیر ارشد استراتژی و امور پارلمانی گروه «کانادایی‌ها برای عدالت و صلح در خاورمیانه»، این برخورد را «کاملا مضحک» توصیف می‌کند. وی به الجزیره گفت: «این واقعیت را برای همه آشکار می‌کند که دولت می‌خواست کار دادگاه را مختل کند و بر همدستی کانادا در نسل‌کشی اسرائیل سرپوش بگذارد». پترسون اشاره می‌کند که اتاوا بار‌ها از پاسخگویی در مورد نقش خود در تسلیح اسرائیل طفره رفته است.

از زمان آغاز جنگ غزه در اکتبر ۲۰۲۳ فعالان حقوق بشر کانادایی دولت را تحت فشار گذاشته‌اند تا بر متحد دیرینه‌اش، اسرائیل، فشار بیاورد و حملات به فلسطینیان را متوقف کند. این فشار‌ها با تشدید بحران انسانی در غزه با محدودیت‌های اعمال شده در کمک‌رسانی و کشتار‌های بی‌وقفه اوج گرفته است.

اقدامات ناکافی دولت کانادا در حمایت از فلسطینیان

کانادا سال گذشته مجوز‌های صادرات برخی تسلیحات به اسرائیل را به سبب جنایات این رژیم علیه مردم بی‌گناه فلسطین، به حالت تعلیق درآورد. «مارک کارنی»، نخست‌وزیر جدید کانادا که به تازگی در ماه مارس به قدرت رسیده است، با محاصره اسرائیل و ایجاد مانع بر سر دستیابی مردم غزه به کمک‌ها و افزایش خشونت نظامی و شهرک‌نشینی در کرانه باختری اشغالی مخالفت کرده است.

همچنین در سپتامبر، دولت کارنی همراه با متحدانش، دولت فلسطین را به رسمیت شناخت. اما پژوهشگران و فعالان حقوق بشر هشدار می‌دهند که حفره‌های سیستم صادرات تسلیحات کانادا، این امکان را فراهم کرده است که سلاح‌های ساخت این کشور، اکثرا از طریق آمریکا همچنان به اسرائیل صادر شوند. معترضان در پی ترغیب اتاوا هستند تا برای مهار حملات مداوم اسرائیل علیه فلسطینیان در غزه و کرانه باختری تلاش بیشتری کند.

«فالک» که از ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۴ گزارشگر ویژه سازمان ملل در سرزمین‌های اشغالی فلسطینی بود، این بازجویی را بخشی از «فضای ناامنی دولتی» می‌داند و آن را تلاشی برای ساکت کردن صدای حقیقت غزه خواند.

این ماجرا، بیش از آنکه یک حادثه مرزی باشد، زنگ خطری برای آزادی بیان در کانادا است. «بالسام» هشدار می‌دهد که «ما همه شایسته پاسخ و توضیح هستیم؛ این رویداد، سایه سیاهی بر همه کسانی می‌اندازد که جرئت ابراز عقیده دارند». «فالک» و «الور» هر دو شهروند آمریکایی، پس از چهار ساعت بازجویی، اجازه ورود یافتند و در دادگاه شرکت کردند؛ اما سؤال این است: تا کی مرز‌های کانادا، دیوار‌هایی برای ساکت کردن حقیقت خواهند بود و در نهایت این نه فقط داستان یک بازجویی، بلکه روایتی از نبرد میان تعریف واقعی امنیت و انسانیت است.