چالش‌های اوکراین در مسیر مسلح‌شدن به موشک «تام‌هاوک»

گروه دفاعی امنیتی دفاع‌پرس: موشک تام‌هاوک (Tomahawk)، یک موشک کروز هدایت‌شونده دوربرد است که برای حملات زمینی طراحی شده است. این موشک که اولین بار در سال ۱۹۹۱ در عملیات جنگی مورد استفاده قرار گرفت، معمولاً از کشتی‌ها یا زیردریایی‌ها پرتاب می‌شود و به‌منظور واردکردن ضربات دقیق به اهداف دوربرد و حیاتی طراحی شده است.

نسخه مجهز به کلاهک هسته‌ای این موشک که موسوم به «بلوک II» است، در سال ۱۹۸۳ عملیاتی شده و تا هزار و ۵۵۰ مایل (۲۵۰۰ کیلومتر) برد دارد. این در حالی است که نسخه‌های متعارف مدرن بردی معادل ۹۹۵ مایل (هزار و ۶۰۰ کیلومتر) دارد.

تام‌هاوک با سرعت ۵۵۰ مایل در ساعت (حدود ۸۸۵ کیلومتر در ساعت) در ارتفاع پایین پرواز می‌کند تا از رادار‌ها پنهان بماند. طول آن ۶.۱ متر، عرض بال‌هایش ۲.۵ متر و وزن تقریبی این موشک هزار و ۵۱۰ کیلوگرم است؛ همچنین هزینه تولید هر موشک تام‌هاوک حدود ۱.۳ میلیون دلار (یک میلیون پوند) تخمین زده می‌شود.

تایفون (Typhon) نسخه جدید این موشک است که پرتاب زمینی داشته و اوکراینی‌ها طالب آن هستند؛ اما به سبب تعداد محدود لانچر‌های این موشک، (ارتش آمریکا تنها مجهز به دو عدد لانچر است)، قابل ارائه به این کشور نیست.

اخیراً نسخه دیگری از این موشک به نام «X-Mav» رونمایی شده که دارای قدرت مانور بالاتری است.

چرا اوکراین به تام‌هاوک چشم دارد؟

اوکراین به این دلیل خواهان دریافت موشک‌های تام‌هاوک است که این موشک‌ها برد عملیاتی و توانایی ضربه‌زنی اوکراین را به‌طور چشمگیری افزایش می‌دهند. به کمک برد بلند این موشک، اوکراین قادر خواهد بود اهدافی در عمق در خاک روسیه مانند پایگاه‌های نظامی، مراکز لجستیکی، فرودگاه‌ها و مراکز فرماندهی را هدف قرار دهد که هم‌اکنون خارج از دسترس هستند. مؤسسه مطالعات جنگ تخمین می‌زند که صد‌ها هدف روسی در برد تام‌هاوک قرار دارند.

اوکراین بر این باور است که قابلیت‌های این موشک، «ولادیمیر پوتین» را مجبور به جدی‌گرفتن پیشنهاد‌های مذاکره مستقیم «دونالد ترامپ» برای پایان جنگ می‌کند. «رادوسلاو سیکورسکی» وزیر خارجه لهستان، تأکید کرده که مقیاس جغرافیایی بزرگ روسیه سبب شده است تا پوشش دفاع هوایی این کشور دشوار باشد، از این رو تام‌هاوک می‌تواند ضربات جدی‌ای را به روسیه وارد کند.

با این حال، موشک تام‌هاوک با چالش‌هایی همراه است. با توجه با اینکه این موشک معمولاً از دریا پرتاب می‌شود، شرایط را برای اوکراین سخت‌تر می‌کند؛ چرا که این کشور فاقد ناوگان دریایی است؛ همچنین در صورت دریافت این موشک، تعداد آنها مسلّماً اندک خواهد بود؛ در این‌صورت میزان اثربخشی این موشک‌ها به‌طور چشمگیری کاهش خواهد یافت.

چه کشور‌هایی تاکنون تأمین‌کننده موشک‌های اوکراین بوده‌اند؟

تاکنون، متحدان غربی اوکراین موشک‌های مختلفی را برای این کشور تأمین کرده‌اند. آمریکا موشک‌های آتاکمز (ATACMS) با برد ۱۹۰ مایل و GMLRS را ارائه داده است. انگلستان و فرانسه موشک‌های سایه طوفان (Storm Shadow) را تأمین کرده‌اند که برد مشابهی دارند. آتاکمز بلندترین برد در میان این موشک‌ها را دارد.

علاوه بر این، اوکراین موشک‌های بومی خود را توسعه داده است. موشک «فلامینگو» که در ماه اوت رونمایی شد، بردی بیش از هزار مایل دارد، و موشک ضدکشتی «نپتون» که در سال ۲۰۱۵ معرفی شد، در نسخه‌های جدید‌تر خود، بیش از ۶۰۰ مایل برد دارد. این موشک‌ها بخشی از تلاش اوکراین برای تقویت قابلیت‌های دفاعی مستقل است؛ اما همچنان این کشور وابستگی زیادی به تأمین‌کنندگان غربی خود دارد.

اظهارات ترامپ درباره فروش تام‌هاوک و واکنش کرملین

دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا، در هفته‌های اخیر چندین بار به امکان تحویل تام‌هاوک به اوکراین اشاره و همزمان دولتش مجوز اشتراک‌گذاری اطلاعات آمریکا برای حملات دقیق اوکراین به پالایشگاه‌های نفت روسیه با پهپاد‌ها و آتاکمز را صادر کرده است؛ امری که کمبود سوخت و افزایش قیمت بنزین در روسیه را رقم زد. با این حال، پس از تماس تلفنی با پوتین در پنجشنبه، ترامپ لحن آشتی‌جویانه‌ای گرفت و اذعان داشت که پوتین از این ایده خوشش نیامد و آمریکا هم نمی‌تواند ذخایر تام هاوک خود را خالی کند؛ زیرا خودش به آنها نیاز دارد.

اما کرملین نسبت به این امر واکنش شدیدی نشان داد و اعلام کرد که وابستگی اوکراین به ایالات متحده برای آموزش، لجستیک و اطلاعات لازم به جهت هدف‌گیری با موشک تام‌هاوک، آمریکا را به‌طور بی‌سابقه‌ای وارد جنگ و پیشرفت‌های مذاکراتی ادعایی مسکو با دولت ترامپ را بی‌اثر می‌کند. پوتین هفته گذشته گفت انتقال این موشک‌ها «مرحله جدیدی از تشدید تنش» است. «دمیتری پسکوف» سخنگوی کرملین، بر این امر تأکید مضاعف داشت. بر همین اساس، کشور‌های اروپایی از کوتاه‌آمدن آمریکا در مقابل روسیه، بسیار احساس خطر می‌کنند.