هراس تل‌آویو از کنترل مجددا حماس بر نوار غزه

گروه بین‌الملل دفاع‌پرس: سه‌شنبه این هفته خبرگزاری معا به نقل از روزنامه نیویورک تایمز در گزارشی اذعان کرد که از زمان پایان جنگ دو ساله غزه و عقب‌نشینی نظامیان صهیونیست از بخش‌هایی از غزه، جنبش حماس با سرعتی بالا و غافلگیرکننده نیرو‌های خودش را در مناطق مذکور مستقر کرده و ضمن بازسازی قدرت خود کنترل بخش‌های زیادی از نوار غزه را مجددا در دست گرفتند.

بر اساس گزارش نیویورک تایمز، بعد از خروج نیرو‌های ارتش رژیم صهیونیستی از برخی مناطق غزه در جریان آتش‌بس اخیر، حماس «به سرعت» خلأ امنیتی و اداری به‌وجود‌آمده را پر کرده است. نیرو‌های پلیس و امنیتی وابسته به حماس دوباره در خیابان‌ها دیده می‌شوند، کنترل مرز‌ها و ورود کالا‌ها را در دست گرفته‌اند و فعالیت‌هایی مانند اخذ مالیات و عوارض از کالا‌های وارداتی - به‌ویژه اقلام با ارزش - گزارش شده است.

از طرف دیگر، حماس با وجود تلفات سنگین در جنگ دو ساله، توانسته ساختار فرماندهی خود را بازسازی کند، نیرو‌ها را جایگزین کند و بخش عمده‌ای از تونل‌ها و زیرساخت نظامی - یا آنچه از آن باقی مانده - را حفظ نماید. موضوعی که به خوبی و روشنی نشان می‌دهد که تمامی ادعا‌های رژیم صهیونیستی مبنی بر آسیب جدی رساندن به ساختار جنبش حماس با شکست کامل رو‌به‌رو شده است.

اما سوالی که اینجا مطرح می‌شود این است که چرا بازگشت حماس مهم است؟ پاسخ به این سوال را باید در چهار عامل جست‌و‌جو کرد که شامل «خنثی شدن طرح بین‌المللی برای اداره غزه بدون حماس»، «تقسیم غزه به دو منطقه عملیاتی»، «احتمال تثبیت قدرت و بازیابی ظرفیت نظامی» و «پیچیدگی در توزیع کمک‌ها و بازسازی» هستند.

نخستین عامل «خنثی شدن طرح بین‌المللی برای اداره غزه بدون حماس» است. طرح صلح غربی - که شامل خلع سلاح حماس و تشکیل حکومت تکنوکرات/بین‌المللی بود - در معرض خطر جدی قرار گرفته است. بازسازی سریع ساختار حماس باعث شده که این طرح عملاً تقابل با واقعیت زمینی داشته باشد.

عامل دوم «تقسیم غزه به دو منطقه عملیاتی» است. گزارش‌ها و تحلیل‌ها حاکی‌اند که فعلاً غزه به دو حوزه تقسیم شده است: مناطق تحت کنترل «اسرائیل» و مناطقی که «حماس» همچنان در آنها قدرت دارد. این تقسیم‌بندی نه فقط سیاسی و امنیتی، بلکه انسانی نیز است. ضمن اینکه، بخش عمده ساکنان غزه در مناطقی زندگی می‌کنند که تحت کنترل حماس هستند.

سومین عامل «احتمال تثبیت قدرت و بازیابی ظرفیت نظامی» است. اگر حماس فرصت پیدا کند ساختار‌های نظامی و سیاسی خود را بازسازی کند، می‌تواند مجددا و پس از وقفه‌ای چندین ماهه عملیات‌های مقاومتی خودش را علیه نظامیان و عناصر رژیم صهیونیستی از سر بگیرد.

عامل چهارم «پیچیدگی در توزیع کمک‌ها و بازسازی» است. جنبش حماس با کنترل بر بخش بزرگی از غزه، نقش خود را در نظارت بر ورود کالا، کمک و بازسازی پررنگ‌تر کرده است. این موضوع موجب شده تا شاهد توزیع عادلانه کمک‌ها و شفافیت در کمک‌رسانی به مردم غزه به خصوص آوارگان فلسطینی باشیم.

اما در کنار این عوامل، حفظ و نگهداری حماس از تونل‌های زیرزمینی خود موجب شده تا وضعیت غزه برای رژیم صهیونیستی مبهم و خطرناک باشد. زیرا گزارش‌های دریافتی حاکی از آن است که جنبش حماس هنوز بخشی از ارتش زیرزمینی و تونل‌های خود را نگه‌داشته است. به گفته منابع امنیتی «اسرائیل»، بخش زیادی از شبکه زیرزمینی این گروه «دست‌نخورده» باقی مانده است.

و در آخر، بازگشت حماس؛ واقعیتی که سیاست بین‌المللی باید با آن مواجه شود. بازگشت حماس به قدرت در غزه نه تصادفی و نه موقت بوده است. بلکه نتیجه سلسله رویداد‌های قابل پیش‌بینی همچون عقب‌نشینی «اسرائیل»، ناتوانی جایگزین‌های بین‌المللی، ساختار قوی حماس و نبود جایگزین داخلی است.